Mu Rwanda, bamwe mu bafunguwe bavuga ko amagereza arimo ihohoterwa ry'uburenganzira. Abanyasenegale bazatora inteko ishinga amategeko itegerejwe cyane. Muri Afrika y’Epfo, abantu amagana biriwe ku kirombe cya zahabu cyari cyarafunzwe bategereje ko bene wabo bahezemo basohoka bakiri bazima.
Mu Rwanda, bamwe mu bigeze gufungirwa mu mabohero atadukanye bemeza ko bakorewe ihohoterwa ririmwo ibikorwa bita ibiterasoni. RSF iramagana ibihano vyafatiwe umumenyeshamakuru Sandra Muhoza.I Paris umutekano wakajijwe cane kubera umukino uza guhuza ekipe y’ico gihugu n’iya Isirayeri.
Abanyagihugu 5 bo mu karere ka Nyamasheke bishwe barashwe n’umusirikare w’ingabo z’u Rwanda.Ababa mu karere ka Nyabihu mu Rwanda bashima intambwe bagezeko mu kurwanya ikibazo co gufungura nabi.Prezida wa Amerika Joe Biden mu kanya yakiriye mu ngoro yiwe Donald Trump agiye ku musubirira ku butegetsi.
Umurundikazi yakora Koweti iheruka kwirukana ku nguvu yisanze muri Benin aho gusubizwa mu Burundi. Urunani rw'abatavuga rumwe na Reta rwatsinze amatora mu birwa vya Morise. Ibihugu 13 biza imbere mu birungika ivyuka vyinshi mu kirere ntivyitabiriye inama ngarukamwaka y'ihindaguruka ry'ibihe.
Umuryango w'umunyarwanda Erixon Kabera yishwe arashwe na polisi muri Canada basaba amatohoza ku rupfu rwiwe rutavugwako rumwe. Abarenga imiliyoni 28 bo mu buseruko bwa Kongo bugarijwe n’ingaruka z'intambara. Ayachi Zammel yitoje mu kibanza ca Perezida muri Tuniziya ashobora gufungwa imyaka 35.
Muri Amerika, bwa mbere mu mateka umutegarugoli azayobora imirimo mu biro by’umukuru w’igihugu ku butegetsi bushya bwa Trump. Muri Mozambike, igisirikare cyatangiye ibikorwa byo gutera inkunga polisi mu kugarura ituze mu murwa mukuru Maputo. Muri Gana, inteko ishinga amategeko yananiwe guterana.
Perezida wa Amerika Joe Biden mu kanya yashikirije ijambo amakungu. Muri iryo jambo ryiwe rya mbere, avuze kuva umugambwe w’abademokrate wemeye ko watsinzwe amatora. Yavuze ko igenekerezo rya 20 z’ukwezi kwa mbere ko mu 2025, azotanga ubutegetsi mu mahoro.
Donald Trump wahoze ari perezida wa Amerika yamaze kurenza amajwi ya Koleji y'abatora 270 akenewe ngo abe perezida mushya. Yegukanye na zimwe muri leta zahatanirwaga. Muri aya makuru, turaganira n’abantu banyuranye batoreye muri leta zitandukanye n’abakurikira ibiganiro byacu hirya no hino kw’isi.
Abanyamerika babarirwa muri miliyoni hafi 100 baratora perezida uzasimbura Joe Biden na bamwe mu bagize inteko ishinga amategeko bashya. Abakandida ku mwanya wa perezida na Visi Perezida Harris n’uwigeze kuba perezida Trump. Abanyamerika miliyoni 80 batoye mbere, kuko amategeko abiteganya.
Muri Leta zunze ubumwe z’Amerika, umunsi wa nyuma w’amatora ni ejo ku wa kabiri. Abazotora barenga barenga miliyoni 150. U Rwanda rugiye gutanga impusha ku mapikipiki atwara ingenzi akoresheje lisansi. Abahunze bava muri Leta ya El Gezira yo mu burasirazuba bwa Sudani bagiriza RSF urugomo.
Abatuye ku migabane yose y’isi bahanze amaso amatora yo muri Amerika. Abarundi n’Abanyarwanda na bo barayakurikira hafi.Muri Botswana, abaturage basezereye ku butegetsi ku buryo butunguranye ishyaka ryari ribufite kuva kuri independanse mu 1996.Naho muri Kenya, visi-perezida mushya yarahiye.
Uburundi bwakuyeho viza ku bava mu bihugu bigize COMESA. Mu Rwanda, abacungagereza barenga 110 bavuga ko bahagaritswe mu kazi batamenyeshejwe igihe bazogasubirizwamwo. Abahitanywe n’imyuzure muri Esipanye baba 100. Urukiko rukuru muri Kenya rwakuyeho itegeko ryabuzaga visi perezida mushya kurahira.
Uburundi na Kongo uno munsi vyatanguje umugambi wo korosha ubucuruzi njabukambibe. Akanama ka ONU kemeje umugambi wo kugara burundu ibiro vya ONU vyari bimaze imyaka irenga 10 bifasha Somaliya mu vya politike. Umugambwe BDP umaze imyaka 58 ku buetegetsi bwa Bostwana witeguriye kubugumana
Mu Burundi abagore n’abana bakuwe mu vyabo n’ingaruka z'ihindagurika ry'ibihe babayeho nabi muri site Martyazo. Bamwe mu banyagihugu bo muri Kongo bifuza ko ingabo za MONUSCO zitaha. Koreya y’Epfo yavuze ko Koreya ya Ruguru niramuka ishyigikiye Uburusiya, ishobora kuzahita iha ibirwanisho Ukraine.
Mu Burundi, abacuruza ibiva mu mahanga barasaba umuryango COMESA gukuraho inzitizi zibagamira ubuhahirane. Imvururu zakurikiye amatora muri Mozambike zibasiye n’impunzi z’Abanyarwanda batuye muri icyo gihugu. Abarwanyi b'umutwe wa Rapid Support Force, RSF, bishe abasivili barenga 120 muri Sudani.
Mu Burundi bakomeje igikorwa cyo kwandika abazatora mu matora y’ababadepite n’abajyanama b’amakomine Uganda: Urukiko rwahanishije Thomas Kwoyelo wabaye mu nyeshyamba za LRA gufungwa imyaka 40. Uburusiya bwagabye ibitero ku murwa mukuru wa Ukraine bukoresheje drone
Mu Burundi amazi y’ikiyaga cya Tanganyika n’uruzi rwa Rusizi yarenze inkombe abangamiye ubuzima bw’abantu babyegereye. Mozambike: Daniel Chapo w’ishyaka Frelimo yatsinze amatora y’umukuru w’igihugu. Burkina Faso: Abarwanyi ba kisilamu baba bakoresha rwihishwa ibice by’amajyaruguru ya Gana.
Muri Kongo, M23 imaze gufata uduce twose dukora kuri teritware za Masisi, Rutshuru na Walikale mu ntara ya Kivu ya Ruguru. ONU irashobora kurekura Umunyarwanda Kabuga Felisiyani yagirizwa ivyaha vya jenoside. Hamas yarungitse mu Burusiya intumwa kuganira ku buryo intambara yo muri Gaza yohera.
Mu Rwanda, umurwi ujejwe gusubiza mu buzima busanzwe abahoze ku rugamba wasubije mu zabo 62 mu bahora barwanira muri Kongo. Muri Uganda 16 batavuga rumwe na reta bagiriwe n'ivyaha vyo guhemukira igihugu. Isirayeri yataye muri yompi abanyagihugu 7 bagirizwa umugambi wo kugandagura indongozi.
Uburundi bwibutse imyaka 31 Melchior Ndadaye wayoboye icyo gihugu yishwe. Polisi muri Mozambike yahanganye n’abatavuga rumwe n’ubutegetsi bari mu myigaragambyo yo kwamagana ibyavuye mu matora. Intumwa ya Amerika yari i Beyiruti, mu murwa mukuru wa Libani mu biganiro n'abategetsi b'icyo gihugu
Sentare yubahirizwa ibwirizwa nshingiro ya Kenya, yategetse ko igenwa rya Kithure Kindiki mu mwanya wa visi prezida riba rirahagaze. Mu Burundi hagize imisi hibonekeza abakobwa bajanwe muri Tanzaniya kurongorwa ku nguvu. Umutwe wa Hamas yemeje ko umuyobozi wawo, Yahya Sinwar yagandaguwe.
RDC: Goma abagizi ba nabi bamaze kwica abantu 12 mu cyumweru kimwe Visi perezida wa Kenya, Rigathi Gachagua ari mu bitaro Ingabo za Isirayeli zavuze ko zishe umuyobozi wo mu mutwe wa Hezbollah mu majyepfo ya Libani.
Muri Nijeriya abantu 147 baguye mu mpanuka y’ikamyo yari itwaye peteroli. Perezida Kagame w'u Rwanda arasaba Abanyarwanda kwirinda ‘umwiryane’. Byari mu mihano yo gusezera kuri Koloneli Karemera. Sena ya Kenya irasuzuma niba Visi Perezida Rigathi Gachagua agomba kwirukanwea ku mwanya we.
Mu Rwanda umunyamategeko Mathias Matimbano yarazimiye Uburundi bufite ikibazo cy’abana bajya gucuruzwa muri Tanzaniya Sena ya Kenya izaterana ejoyige niba Visi-Perezida Rigathi Gachagua agomba kwirukanwa ku mwanya we
Mu mujyi wa Uvira gutwara moto byatumye urubyiruko rudashukwa kujya mu mitwe y’abarwanyi. Inzego z’ubutasi z’Ubudage zitangaza ko Uburusiya bushobora kuzaba bufite ingufu zo gutera OTAN mu mwaka wa 2030. Koreya ya Ruguru yaba yoherereza Uburusiya abasirikare ba yo bo kujya kurwana muri Ukraine.
Uburundi bwashizeho umurwi wiga ingene igiciro c'isukari kigabanuka. OMS na Africa CDC basaba isi kudashiraho amategeko akumira uruja n’uruza rw’abava muri Afrika muri ibi bihe vya virusi ya Marburg n’ibihara vy'inkende. Ukraine yizera ko intambara irimwo n'Uburusiy a izorangira mu 2025.
Muri Kongo, ibiziga 30 vy'abari mu bwato buheruka kwibirira mu kiyaga ca Kivu bashinguranywe iteka. Abantu bane ni bo bamaze kumenyekana ko bahitanywe n’igihuhusi Milton mu bumanuko bwa Amerika. Isirayeri yigamvye ko yishe izindi ndongozi zibiri z’umurwi wa Hezbollah wo muri Libani.
Amerika: Mu masaha ari imbere leta ya Florida iraterwa na serwakira ikomeye yahawe izina ‘Milton’ RDC: Abarimu bo mu munyi wa Uvira mu ntara ya kivu y’Epfo bigaragambije basaba kongererwa imishahara. Leta ya Burkina Faso yabujije ku buryo bw’agateganyo ijwi ry’Amerika gukorera mu gihugu
Muri Kongo, abaturage b'umujyi wa Goma bahangayikishijwe n’umwanda w’amazi y’ikiyaga cya Kivu. Mu Rwanda umunyapolitiki Abdul Rashid Hakuzimana yakatiwe gufungwa imyaka irindwi Perezida w’Amerika, Joe Biden, yasubitse uruzinduko yagombaga kugirira mu Budage no muri Angola.
Mu Rwanda polisi yarashe umwana w'imyaka 13 arapfa muri Rubavu. Mu Burasirazuba bwo hagati y’isi, imitwe ya Hezbollah na Hamas yarashe urubura rw’ibisasu muri Isiraheli. Uganda itakaza amamiriyaridi yababa abiri n’inusu mu madorari ya Amerika, ku mwaka kubera ibiturire “bizingamitse ico gihugu.”
