Urukiko mpuzamahanga rw'ubutabera rwategetse Isirayeli "gufata ingamba zose zishoboka zo gukumira jenoside muri Gaza. Urukiko rwo muri Kenya rwategetse Leta kutohereza abapolisi muri Hayiti. Ubutaliyani buzaganira n'abayobozi b'Afurika ku ibazo cy'Abimukira.
Minisitiri w’ububanyi n’amahanga wa Leta zunze ubumwe z’Amerika, Antony Blinken, yashoje urugendo yarimo mu bihugu bine by’Afrika. Perezida wa Gineya, Jenerali Mamadi Doumbouya yasuye u Rwanda
Perezida Paul Kagame yasabye abategetsi b'u Rwanda kureka umuco wa nyamwigendaho kuko bituma byinshi bipfa aho gukira. Muri Tanzaniya, ishyaka CHADEMA ryakoresheje imyigaragambyo yo gusaba ko ububasha bw’umukuru w’igihugu bugabanuka. Kotedivuwari yirukanye umutoza w'ikipi y'igihugu imaze gutsindwa.
Perezida w’u Rwanda Paul Kagame yijeje Abanyarwanda ko igihugu gitekanye kandi ko yiteguye guhangana n’uwo ari we wese, washaka kukivutsa umudendezo. Uburundi buramagana ibirego by'u Rwanda. Leta zunze ubumwe z’Amerika yatangaje ko yiyemeje kwongera ubufatanye n’ibihugu byo ku mugabaqne w’Afurika.
Perezida Evariste Ndayishimiye yasabye Abanyarwanda kudakomeza kuba imbohe z’ingingo zifatwa n’abayobozi babo Igisirikare ca Tanzaniya gihamagarira reta gutahukana impunzi z’Abarundi ku nguvu Afrika y’Epfo iherutse kurega Israheli ibyaha bya jenoside ku Banyapalestina mu ntambara irwana na Hamas
Mu Burundi, Adrienne Nahimana, umukinyi rurangiranwa w'ireresi "Ninde" yitavye Imana. Abahouthi bo muri Yemen bavuze ko badateganyaga kwagura ibitero byabo ku mato mu nyanja itukura. Amasimbi n’ubukonje buri ku bipimo byo munsi ya zeru mu bice hafi ya byose bya Amerika
Leta y’Uburundi irarega Leonce Ngendakumana, wahoze ari umukuru w’inteko ishinga amategeko, n’ishyaka CNL gukorana n'imitwe y'iterabwoba. Mu Rwanda, abaregwa ibyaha by’iyicarubozo bavuga ko hari ba “ruharwa” bigaramiye. Muri Uganda, Bobi Wine ararega polisi y’igihugu kumufungisha ijisho.
Muri Kongo, M23 ivuga ko abayobozi b'urugamba babiri biciwe mu mirwano yongeye kubura. Igisirikare cya Ukraine cyashwanyaguje drone 19 muri 20 zatewe n’Uburusiya mu bitero bwagabye mw’ijoro ryakeye. Mu mikino y’igikombe cy’Afurika cy’ibihugu, Maroke imaze gutsinda Tanzaniya kimwe ku busa.
Mu Burundi, indwara y’ibibembe yariyongereye mu ntara ya Makamba. Mu matora y’ibanze mw’ishyaka ry’Abarepubulikani muri leta ya Iowa, Donald Trump wahoze ari Perezida wa Amerika, ni we waje kw’isonga. Muri Somaliya, bombe y’umwiyahuzi yahitanye abantu batatu.
Gufunga imipaka y’Uburundi n'u Rwanda biratera igihombo abambukiranya Ruhwa bavuye Bukavu bajya i Bujumbura. Inama y’Umuryango w’ibihugu bitagira aho bibogamiye iteraniye i Kampala muri Uganda. Umutwe wa Hamas uvuga ko intambara yo muri Gaza imaze kwica abantu barenga 24.000
Imipaka ihuza u Rwanda n’Uburundi, ahitwa i Nemba mu karere ka Bugesera irafunze, kandi urujya n’uruza rwahagaze. Abagore b’abasirikare batuye mu kigo cya Munzenze mu mujyi wa Goma bahawe amasaha 24 yo kuba bavuye mu mazu yabo. Igikombe cy'Afrika cy'ibihugu kizatangira ejo muri Kotedivuwari.
Uburundi bwugaye imbibe zabwo n’igihugu c’u Rwanda guhera kuri uyu wa kane. Muri aya mezi atatu aheze, uruzi rwa Kongo rwaruzuye, rurarengerwa, ruhitana abantu barenga 300 muri Kongo zompi. Naho Irani iravuga ko yafatiye mu kigobe ca Omani ubwato bw’Amerika butwara ibitoro.
Amerika irashaka inzira yo kuvugurura inzego z’ubutegetsi za Palestina. Perezida wa Ukraine, arimo arashakisha inkunga zo kwinjira muri OTAN no mu Muryango w’Ubulayi bwunze ubumwe. Minisitiri w’ububanyi n’amahanga wa Leta zunze ubumwe z’Amerika, Antony Blinken, ari muri Cisjordaniya.
DRC yataye muri yombi abasirikare bagirizwa kwica abasivili. Gabriel Attal w’imyaka 34, yagenywe kuba umushikiranganji wa mbere w'Ubufaransa. Abaye uwa mbere agiye muri ayo mabanga yemanga ko akundana n’abafise igitsina nk'iciwe. Koreya y’Epfo yemeje itegeko ribuza kurya no kugurisha inyama z’imbwa
Abacuruzi b’Abarundi bakorera mu mujyi wa Uvira bangiwe kwinjiza ibicuruzwa byabo ku butaka bwa Kongo. Ousman Sonko wahoze ari minisitiri w’ubutegetsi muri Gambiya, yitabye urukiko mu Busuwisi ku byaha byibasiye inyoko muntu. Amerika Itewe umutima uhagaze n’amajambo Ya Prezida w'Uburundi
Amakuru ku Mugoroba (1730-1800 UTC): Amakuru ashyushye yo mu Rwanda, mu Burundi, muri Afurika no hirya no hino kw’isi. Aha tubaha n’ubusesenguzi ndetse n’ibisobanuro byihariye ku makuru agezweho.
Mu Rwanda huzuye ikigo cy’ubuzima kizajya kita ku ndwara zo mu mutwe ku buryo bugezweho. Umuryango w’Afurika yunze ubumwe na Amerika bisaba ituze mw’ihembe ry’Afurika. Vatikani irahumuriza abasenyeri nyuma Papa Fransisko yemereye abapadiri guha umugisha abakundana basangiye ibitsina
Abatavuga rumwe n’ubutegetsi muri Kongo barahamagarira abanyagihugu kwishyira hamwe mu kwamagana ibyavuye mu matora. Abakunda bahuje ibitsina mu Burundi bafite ubwoba ko uburenganzira bwabo buzahonyorwa. Igitero cy'ibisasu cyahitanye abarenga 100 muri Irani
Indege itwara abagenzi y’Ubuyapani yahiye mu gihe yasakiranye n’indege y’abasirikare barinda inkombe z’inyanja ku kibuga cy’indege cya Haneda mu murwa mukuru Tokyo. I Tel Aviv mu murwa mukuru wa Isiraheri hagarutse ituze nyuma yuko umutwe wa Hamas ugerageje kuwugabaho ibitero bya rokete.
Ijwi ry'Amerika ribateganirije iki muri uyu mwaka mushya? Urabyumva muri aya makuru. Isirayeri igiye gukura bamwe mu basirikare bayo bari ku rugamba mu ntara ya Gaza. Inkingo amagana zo kurinda abana indwara zitandukanye harimo imbasa n’iseru zagejejwe mu ntara ya Gaza gufasha urwego rw’ubuvuzi.
Intambara yo muri Gaza ifite ingaruka ku bucuruzi mpuzamahanga. Umukuru w’igihugu cy’Uburundi, Evariste Ndayishimiye arega u Rwanda gufatanya n’umutwe w’inyeshyamba wa Re-Tabara.Hamas irimo iriga na Misiri umugambi w’amahoro muri Gaza. Ubufaransa burega Uburusiya umugambi w’iterabwoba muri Ukraine.
Umuririmbyi Kidumu, azataramana n’impunzi zo mu nkambi ya Kakuma muri Kenya ejo ku wa gatanu. Mu Rwanda, Bamwe mu baturage b’akarere ka Burera ntibafite amazu abereye yo kubamo. ONU ihangayikishijwe cyane n’ihonyorwa ry’uburenganzira bwa muntu muri Sijordaniya.
Imvura nyinshi yakurikiwe n’inkangu byaraye byibasiye umujyi wa Bukavu uri mu burasirazuba bwa Kongo byishe abantu 20. Ingabo za Isiraheri zagabye ibindi bitero by'indege z'intambara mu ntara ya Gaza. Uburusiya nabwo bwagabye ibitero muri Ukraine bukoresheje utudege 46 tutagira abadereva.
Isiraheli imenyesha ko idashobora guhagarika intambara n’umutwe wa Hamas itageze ku ntsinzi. Ukraine yagabye igitero ku bwato bw’igisirikare kirwanira mu mazi cy’Uburusiya. Abantu 20 baherutse kwicwa n’ abitwaje ibirwanisho mu Gatumba mu ntara ya Bujumbura bashinguwe.
Umuyobozi wa Kiliziya Gatolika mu Rwanda Antoine Kardinali Kambanda yavuze ko ababajwe no kuba I Betelehemu aho yezu yavukiye batabashije kwizihiza Noheli. Papa Fransisko yatabarije abaturage bo mu ntara ya Gaza bugarijwe n’intambara. Muri Kongo inkangu yatewe n’imvura nyinshi yahitanye abantu bane.
Mu Burundi, Urumuri rw’Amahoro rwarangije kuzenguruka igihugu cyose kuwa Kabiri w’iki cyumweru. Nyuma ya Mali na Burkina Faso, abasirikare ba nyuma b’Ubufaransa bavuye muri Nijeri. Inteko ya ONU ishinzwe umutekano kw’isi ntiragera ku mwanzuro ku ntambara yo muri Gaza.
Amatora yakomeje Kongo. Hari abagaragaza ko atabaye mu buryo bunoze. Akanama k’amahoro ka ONU kongeye gutinza itora ku mwanzuro mushya ushaka uburyo imfashanyo yarushaho kugezwa mu ntara ya Gaza. Muri Sudani, abantu 300,000 bari impunzi barongeye bahunga aho bari bacumbitse kubera intambara.
Muri Kongo kuri uyu wa gatatu habaye amatora y’abadepite bo ku rwego rw’igihugu n’intara ndetse n’y’ay’abajyanama b’amakomini. Umuyobozi mukuru wa Hamas ari mu ruzinduko i Kayiro. Urukiko rw’ikirenga rwa Colorado rwategetse ko Donald Trump adashobora gutorwa muri iyo leta.
RDC: PerezidaTshisekedi aravuga ko yiteguye gushoza intambara ku Rwanda nihaboneka imbarutso Sudani: Umurwa mukuru w’intara ya Al Gezia wamaze kwigarurirwa n’umutwe wa RSF uhanganye na leta Amerika yatangaje urugaga rw'ingabo mpuzamahanga rwo kurinda umutekano w'amato mu Nyanja Itukura.
Umwuka mubi hagati ya Kongo: Kinshasa yahamagaje ambasaderi wayo i Nairobi. Muri Uganda, ubutabera bwatangiye kwiga ikibazo cy’itegeko rihana ababana bahuje ibitsina. Muri Mozambike, abaturage bari baravuye mu byabo kubera intambara y’intagondwa mu gace k’ahitwa Quionga baratahutse
