Ze loopt ergens tegenaan in haar eigen leven en ze maakt er een project van. Pakt het aan, lost het op. En wij mogen meekijken. Hoe ze haar rijangst overwint. Hoe ze met de afval van haar bovenburen dealt. Hoe ze haar politieke kennis vergroot. Op social media, in een boek en al het overige hoor je in haar podcast.
Hij doceert de levenslessen die hij zelf leerde. Aan een universiteit die hij zelf oprichtte. In een taal die hij zelf bedacht. Dus natuurlijk vormt de maakbaarheid van je eigen geluk een belangrijke les. Een andere les: als je je emotie geen plek geeft, dan word je uiteindelijk die emotie. En: het leven is geen koekje ei.
Hij heeft voor zichzelf bewezen dat hij het kan: iets opbouwen waar je van kunt leven, onafhankelijk van anderen en met een grote achterban. We spreken over Roddelpraat, politiek incorrecte grappen, effectbejag, waarom hij BN-ers trieste figuren vindt, over de liefde en over Wicky in je nek smeren. Praten over gedachten over zelfdoding kan anoniem via de chat op de website 113.nl of bel 113 of 0800-0113 (gratis).
Hij was er wel aan toe, om de kop uit de kont te trekken en de wereld in te kijken. Dus ruilde hij 'Nooit Meer Slapen' in voor de NRC-podcast 'Het Uur'. We spreken over zijn liefde voor Parijs, de pinguïn uit zijn jeugd en over welke levensles hij opdeed tijdens zijn vele interviews: dat je beter moet luisteren naar het gefluister dan naar het geschreeuw.
'Bek houden, niet bewegen, nauwelijks ademhalen, anders moet ik terug naar bed' dacht de kleine Bas toen hij in pyjama live naar de maanlanding mocht kijken. Vanaf dat moment wist hij: alles is mogelijk, dankzij techniek. En die liefde voor de techniek heeft hij nog steeds. Voor auto's, voor het sleutelen aan die auto's. Verder spraken we over hoeveel je van jezelf laat zien als interviewer en zijn liefde voor de radio.
Er kwam een man naar hem toe op het schoolplein. Met een bizar verhaal. Over een apparaat dat de wereld zou kunnen veranderen. Frans hoorde hem aan, keek naar de beelden die de man hem liet zien op zijn telefoon. En wist: dit wordt een podcast. We spraken over zijn liefde voor verhalen, over energie en waarom hij steeds hoofdpersonages kiest die eigenlijk niet willen meewerken.
Leve de kroeg! Waar we onze rollen bij de voordeur laten, waar we ongecompliceerd en gelijkwaardig met elkaar in gesprek gaan, zonder te focussen op onze verschillen. In zijn nieuwste boek onderzoekt hij hoe we dat ook kunnen toepassen in het echte leven.
Hoe kan het dat we de ene ramp vergeten en de andere ramp in ons geheugen gegrift staat? En hoe kun je ervoor zorgen dat de solidariteit na het plaatsvinden van zo'n ramp zo lang mogelijk standhoudt? Ze schreef een boek over onze vaderlandse rampen - van Middeleeuwen tot nu - en er zijn opvallend veel overeenkomsten.
In zijn programma's is 'de draai' een terugkerend thema. In zijn persoonlijke leven is hij juist een man 'van kleine stapjes, van geleidelijkheid'. We spraken over zijn nieuwe seizoen van 'God, Jesus, Trump!', over Op1, de fitties op X en de basiszekerheden van zijn geloof.
Alles heeft een begin, een plot, een einde. Of het nu om een column, een film, een parfum, een kledingstuk of een fles wijn gaat. Hij vindt er de woorden voor en deelt deze het liefst binnen zijn bubbel. Levenslessen: Maken maakt kwetsbaar. Wijn is geen therapie. En geluk is: een kind maken, dat kind een croissant geven en dat aanschouwen.
De Matthäus van Bach is als het kijken naar de sterrenhemel. Je voelt je klein en nietig, ook als je er niets vanaf weet. Maar als je zijn podcasts over de Matthäus en de Johannes beluistert, ervaar je nóg meer plezier. We spreken over de evangelist, de aria's, de choralen. En de les die we uit dit alles kunnen trekken: 'Mededogen, dát brengt ons verder.'
De liefdevolle blik, dat is het uitgangspunt voor de voorstellingen die ze samen met Yentl maakt. We luisteren naar De Jeugd van Tegenwoordig en we spreken over de houdbaarheid van kleinkunst, over moed. Waarom een technicus aan de crack niet grappig is. En waarom het wel grappig is als je niet weet of de vader van je goede vriend Bob nou wel of niet is overleden.
Ze schuwt het persoonlijke niet. Als ze er via haar eigen verhaal in slaagt om andere mensen te raken, dan gaat het uiteindelijk over hen. We spraken over verlies, over de kracht van Maria en over moederschap.
Ruimte innemen, dat gaat haar het beste af op een podium. Op dit moment doet ze dat met een voorstelling over de kunst van het liefhebben. Dus we spraken over opnieuw beginnen, haar liefde voor Frénk, de lichtheid koesteren en de kunst van het vergeven, je realiseren 'dat niet alles over jou gaat, het leven gaat ook over andere mensen'.
We spraken over de vruchtbaarheidsongelijkheid, over me-too, consent als ondergrens, over wanneer het zin heeft om individuele ervaringen te delen, en waarom ze jeuk krijgt van de term 'gebroken gezin'.
In zijn rapteksten spreekt hij zichzelf toe. En het werkt. Toveren, noemt hij het zelf. Hiphop beschouwt hij overigens als de thermostaat van de samenleving. En een tool om de wereld te veranderen. Verder: waarom de islam zijn thuis is, waarom je consequent moet groeten, zeker in Amsterdam-Noord. Waarom keuzes waardevoller zijn dan kansen. En waarom je je altijd moet afvragen: 'Wat zou Tupac doen?'
Inlevingsvermogen, empathie en vriendelijkheid. Dat zijn waarden die we hogere prioriteit mogen geven, wat hem betreft. En ons daarnaast meer richten op mooie dingen bedenken en maken, in plaats van al die meningen de wereld in slingeren. Verder spraken we over He-Man, Tina Turner en zijn onderbroekendroomdeal.
Inmiddels weet hij wat werkt in zijn strijd tegen de klimaatcrisis. Je uitspreken, dus zeggen dat je je zorgen maakt én verkondigen wat je doet, het liefst zo luid mogelijk. Het gesprek aangaan, zonder opgeheven vingertje. En actie. Dus demonstreren. Tot aan het punt waarop je geweld toepast.
Er schuilt een complotdenker in ons allemaal. Simpelweg omdat we vanuit ons overlevingsinstinct uit moeten gaan van het slechtst denkbare scenario. En we houden nou eenmaal van verhalen, ook omdat ze ons helpen in het begrijpen van de werkelijkheid.
We overschatten onszelf, we verzinnen verhalen om onze eigen inconsequenties recht te breien. We denken onszelf te kennen, maar dat valt vaak tegen. We denken op de momenten waarop we eigenlijk iets moeten doen. We luisteren naar onze kleuterstem en zetten ons verstand op nul, terwijl we dat eigenlijk met ons gevoel zouden moeten doen.
Iedere Nederlander zijn of haar eigen media-archief. Daar droomt hij van. En dat archief moet waardenvrij zijn. We luisteren naar de Apollo 11 en naar Bløf. We spreken over de regenjas van de vieze man, zijn diepe bewondering voor Philip Bloemendal en zijn geloof in de oneven kant van het leven.
Hoe balanceer je als royaltyverslaggever tussen enerzijds het jagen op een scoop en anderzijds een goede verstandhouding met het Koningshuis? Wat vindt Koningin Maxima écht van hem? En waar komt zijn fascinatie voor de Oranjes eigenlijk vandaan? Tot slot: hoe Koningsdag een stuk leuker kan dan dit.
Als kind reed ze op een pony die al bij de eerste hindernis weigerde te springen. Het leverde haar een belangrijke levensles op: zoek de fout altijd bij jezelf. We spraken over Op1, over interviewen, de EO, haar ideale talkshow aan de keukentafel van haar ouders en het vertrouwen dat 'het altijd goed komt, ook al denk je dat dat niet zo is.'
'Mag ik mijn sokken aanhouden?' Dat is de meestgestelde vraag in de behandelkamer van deze gynaecoloog. Maar nog interessanter zijn de zogenaamde deurknopvragen: de verrassende vragen die haar patiënten stellen terwijl ze op het punt staan om weer naar buiten te lopen. We spreken over de schoonheid van haar vak en over de gevaarlijkste reis die wij allen afleggen: de geboorte.
Het klinkt zo mooi: lessen trekken uit de geschiedenis. Maar daar is kennis en relativeringsvermogen voor nodig. We spraken over Jan van Leyden, de gebroeders De Witt, de waarde van sorry zeggen voor iets dat ver achter ons ligt. En over de huidige journalistiek.
Hoe kleiner hij zich voelt, hoe gelukkiger hij is. 'Als ik oog in oog sta met de kosmos, dan doe ik er helemaal niet meer toe en wordt er niks van me gevraagd.' We spraken over het onverklaarbare en hoe de sterrenkunde hem aan het wankelen bracht. Over de perfecte afstand tussen de sterren en de schoonheid van de kosmische blik die hij iedereen toewenst.
We spraken over geloof, hoop en liefde. Die overigens volledig met elkaar vervlochten zijn. Want haar geloof geeft haar hoop. En dankzij die hoop kan ze een daad van liefde doen: opkomen voor datgene wat het meest kwetsbaar is.
Uitleggen hoe oorlog écht werkt, dat is één van zijn missies. Via podcasts, via theatershows, via interviews. Dus we spraken over normen, waarden, deugden, vergeving en zijn enorme vertrouwen - ondanks alles - in de mens.
Ze is niet bang om zichzelf onder een vergrootglas te leggen en zich af te vragen of ze echt voor verandering zorgt met de documentaires die ze maakt? Hoe bevoorrecht is ze zelf? Hoe ver gaat ze om het beste voor haar kind te bereiken? En wat is dat 'beste' dan? Verder spraken we over de grenzen van een grap, de loonkloof, relaties en jawel, Herman van Veen.
Eigenlijk heeft ze al tien keer hetzelfde boek geschreven. Dezelfde boodschap, maar iedere keer aan iemand anders gericht. Op haar twintigste wist ze hoe ze wilde leven en godzijdank was daar het feminisme om haar te vergezellen op die reis. We spraken over moederschap, haar late geloof en over de liefde: 'het is mooi geweest'.
