Teksas przyjął nowe, bardzo restrykcyjne (i przewrotne) prawo, które de facto niemal całkowicie zakazuje aborcji. Jak to możliwe, skoro przerywanie ciąży jest w Stanach legalne od czasu słynnego wyroku Sądu Najwyższego w sprawie Roe kontra Wade z roku 1973, potwierdzonego późniejszym Casey kontra Planned Parenthood z 1992 roku? Wyjaśniamy historię sporu między zwolennikami dostępu do legalnego przerywania ciąży, a jego przeciwnikami; o tym jak aborcja – niegdyś kwestia prawie nieobecna w polityc...
Sep 18, 2021•55 min
Nie rekonstruujemy wydarzeń z 11 września, ale próbujemy opowiedzieć o tym, jak 9/11 zmieniło Amerykę – i cały świat. Mówimy o wojnach: „dobrej” w Afganistanie i „złej” w Iraku; o katastrofalnych decyzjach republikańskich neokonserwatystów, ale i wsparciu, jakie dostali od Demokratów, mediów i (o czym się często zapomina) większości zwykłych Amerykanów. Mówimy o hurapatriotyzmie, ksenofobii, kulturze podejrzliwości, nielegalnych podsłuchach; o tym jak „wojną z terrorem” i łamaniem praw człowieka...
Sep 11, 2021•1 hr 6 min
Dziś rozmawiamy o gubernatorach kilku największych stanów. W Kalifornii lada chwila odbędzie się referendum w sprawie odwołania Demokraty Gavina Newsoma. Tłumaczymy system, który w 2003 roku umożliwił wygraną Arnoldowi Schwarzeneggerowi, a dziś może wprowadzić na fotel gubernatorski człowieka o poglądach zbliżonych do Trumpa. Mówimy o republikańskich gubernatorach Florydy i Teksasu, którzy głośno ostrzegają prezydenta Bidena, żeby nie mieszał się w sprawy ich stanów, a po cichu proszą rząd feder...
Sep 04, 2021•1 hr 8 min
Wracamy po przerwie i rozmawiamy – rzecz jasna – o wycofywaniu wojsk amerykańskich z Afganistanu i toczącym się na naszych oczach kryzysie humanitarnym: na lotnisku w Kabulu trwa chaotyczna i pospieszna ewakuacja; w zamachu terrorystycznym 26 sierpnia zginęło prawie dwieście osób. Amerykańskie media piszą o „klęsce Bidena”, lewica domaga się przyjęcia uchodźców, a prawica wzywa do impeachmentu prezydenta, choć jeszcze rok temu chwaliła Trumpa za porozumienie z talibami i zapowiedź wyjścia z Afga...
Aug 28, 2021•1 hr 8 min
Ostatni odcinek przed przerwą wakacyjną poświęcamy książkom o Stanach Zjednoczonych, które ostatnio przeczytaliśmy i które Państwu – w mniejszym lub większym stopniu – polecamy. Trzy po polsku, trzy po angielsku, trzy od Łukasza, trzy od Piotra. Mówimy o epidemii przemocy i zabójstwach czarnych Amerykanów w Los Angeles i Chicago (Jill Leovy,„Wszyscy wiedzą”; Alex Kotlowitz, „Amerykańskie lato”) i o wydanym dopiero co po polsku głośnym eseju Ta-Nehisiego Coatesa („Między światem a mną”) o doświad...
Jul 10, 2021•1 hr 3 min
W 245. rocznicę ogłoszenia Deklaracji niepodległości rozmawiamy o tym, dlaczego dokument z 4 lipca ten jest tak przełomowy; o równości ludzi i ich niezbywalnych prawach o których mówi, ale także o tym, jak realizacja tych szczytnych ideałów wyglądała w praktyce; o napięciach między Deklaracją niepodległości a Konstytucją; o tym, dlaczego dla większości Amerykanów – kobiet i niewolników – rok 1776 nie był żadnym przełomem. O tym, jak założycielski sprzeciw wobec tyranii manifestuje się we współcz...
Jul 04, 2021•1 hr
W 6. rocznicę przełomowego wyroku Sądu Najwyższego Obergefell kontra Hodges mówimy o historii walki o równość małżeńską w USA. Jak to się stało, że dziś aż 70 procent Amerykanów, w tym po raz pierwszy większość Republikanów, uważa, że małżeństwa osób tej samej płci powinny być uznawane przez prawo i mieć takie sama prawa jak inne małżeństwa? Jak to się stało, że 20 lat temu osoby LGBT nie mogły służyć w wojsku, nie mogły zawierać małżeństwa, z powodu orientacji można je było zwolnić z pracy, w n...
Jun 26, 2021•1 hr 8 min
O pierwszej podróży zagranicznej Joego Bidena jako prezydenta: spotkaniu G7 w Wielkiej Brytanii, szczycie NATO w Brukseli, rozmowach z przywódcami Unii Europejskiej i wreszcie o spotkaniu w cztery oczy z Władimirem Putinem w Genewie. O nowym otwarciu w relacjach USA z Europą – powrocie do retoryki wartości i praw człowieka, ale także o konkretnych ustaleniach, jak np. minimalny globalny podatek dla korporacji. O celach tej podróży: pokazaniu, że po Trumpowym interludium Stany Zjednoczone wróciły...
Jun 19, 2021•1 hr 1 min
O dwóch postaciach Partii Demokratycznej, które znalazły się na kursie kolizyjnym: o Joem Manchinie, najpotężniejszym senatorze tej partii (a w tym momencie może i najpoteżniejszym senatorze w ogóle) oraz wiceprezydentce Kamali Harris. Manchin ogłosił właśnie, że nie poprze For the People Act, kluczowej dla Demokratów ustawy mającej ułatwić głosowanie obywatelom. Podtrzymał też – a nawet zaostrzył – swój sprzeciw wobec jakiejkolwiek reformy filibustru, który paraliżuje Senat i uniemozliwia rządz...
Jun 11, 2021•57 min
O nadchodzących prawyborach Demokratów w Nowym Jorku, których zwycięzca ma praktycznie w kieszeni wygraną z Republikaninem w listopadzie. Z jakimi problemami mierzy się największe miasto USA? Na kogo postawią wyborcy? Na kogoś centrowego, jak były policjant, Eric Adams; na bardzo doświadczoną, ale mało charyzmatyczną urzędniczkę, Kathryn Garcię; czy na Andrew Yanga, niedoszłego kandydata na prezydenta i celebrytę określanego czasem mianem lewicowego Trumpa? Dlaczego w tak postępowym mieście jak ...
Jun 05, 2021•1 hr 6 min
Dokładnie sto lat w Tulsie, w Oklahomie, biały motłoch spalił 35 kwartałów ulic: sklepy, kina, hotele, restauracje itd. Dokładna liczba ofiar śmiertelnych nie jest znana, ale dom straciło 10 tysięcy osób, kwitnąca dzielnica Afroamerykanów, zwana „Czarną Wall Street”, po prostu przestała istnieć. Pamięć o tym wydarzeniu na dziesięciolecia wyparto tak skutecznie, że wielu Amerykanów dowiedziało się o nim dopiero niedawno. Rozmawiamy o tym, dlaczego sto sześćdziesiąt lat po wyzwoleniu niewolników i...
May 29, 2021•1 hr 2 min
O tym, jak najnowsza odsłona konfliktu palestyńsko-izraelskiego odsłoniła podziały wśród Demokratów; o tym, że według pokaźnej części partii poparcie dla Izraela nie powinno być już całkowite i bezwarunkowe, co najlepiej pokazał list do „New York Timesa” senatora Berniego Sandersa, który o konflikcie mówi językiem praw człowieka, porównując los Palestyńczyków z losem Afroamerykanów: „Palestinian lives matter”. List 29 demokratycznych senatorów wzywających do zawieszenia broni - w tym wieloletnic...
May 22, 2021•52 min
O upadku Liz Cheney, dotychczas najważniejszej Republikanki w Izbie Reprezentantów, która jest wprawdzie ultrakonserwatystką, ale wbrew woli kierownictwa partii nie przestała powtarzać, że Trump przegrał wybory prezydenckie i odpowiadał za szturm na Kapitol 6 stycznia. Ponieważ w partii nie liczy się już ideologia, ale wierność Trumpowi, Republikanie postanowili Cheney uciszyć i wymienić ją na Elise Stefanik, niegdyś wchodzącą gwiazdę centrowego skrzydła partii, która z powodów „pragmatycznych” ...
May 15, 2021•58 min
O „Ziemi obiecanej”, pierwszym tomie autobiografii Baracka Obamy, która niedawno ukazała się po polsku; o tym, co ta książka mówi nam o charakterze Obamy, a co o jego rządach; o sukcesach i porażkach; o tym jak powszechna w popkulturze wizja wszechwładnego prezydenta ma się się do rzeczywistości, z jakimi ograniczeniami musi się mierzyć każdy lokator Białego Domu; o tym, jak progresywny senator stał się centrowym prezydentem, dla którego nawet skromny, niedoskonały postęp jest zawsze lepszy, niż...
May 08, 2021•1 hr
O 100 dniach Joego Bidena w Białym Domu, o jego wystąpieniu przed połączonymi izbami Kongresu: czym się pochwalił, a co zapowiedział; o American Jobs Plan i American Families Plan, ogromnych inwestycjach w infrastrukturę „tradycyjną” i ludzką, wartych w sumie ponad 4 biliony dolarów. Wyjaśniamy, dlaczego w przemówieniu Bidena słowo „praca” padło ponad pięćdziesiąt razy i dlaczego czasem brzmiał jak Bernie Sanders. Mówimy o tym, że zieloną transformację gospodarki z powodzeniem można przedstawiać...
May 01, 2021•1 hr 8 min
O tym dlaczego wyrok skazujący Dereka Chauvina jest takim ewenementem, o ruchu Black Lives Matter, o porażających statystykach, które pokazują drastyczne dysproporcje między tym jak policja i wymiar sprawiedliwości traktują białych i czarnych Amerykanów. Wyjaśniamy dlaczego dla Afroamerykanów każdy kontakt z policją może skończyć się tragicznie, jakie są problemy ze szkoleniem i podejściem policji, która zbyt często przypomina armię okupacyjną, za to nie spełnia swojej podstawowej funkcji, jaką ...
Apr 24, 2021•1 hr 6 min
O wojnie domowej w Partii Republikańskiej. Wyjaśnimy co Republikanie mają wspólnego z oszustami okradającymi naiwnych staruszków; o kłopotach florydzkiego kongresmena Matta Gaetza, niedawno jeszcze najwierniejszego sojusznika Donalda Trumpa w Izbie Reprezentantów, podejrzewanego o zachowanie niezbyt godne prawdziwego konserwatysty; o Tuckerze Carlsonie z Fox News, który niespecjalnie już kryje się z tym, że promuje rasistowskie i antysemickie teorie białych suprematystów; a wreszcie o wojnie dom...
Apr 17, 2021•1 hr 3 min
O książce Jill Lepore „My, Naród”, jednotomowej historii Stanów Zjednoczonej wydanej po polsku w ubiegłym roku; o tym, czym kierowała się autorka, o jej wizji historii Ameryki, o czym i o kim mówi, komu oddaje głos, jak rozkłada akcenty. Nie jest to hurrapatriotyczna historia „najdoskonalszego kraju świata”, jak chcieliby konserwatyści, ale nie jest to też historia ciągłej opresji, jak u Howarda Zinna. Rozmawiamy o tym, jak Lepore usiłuje zbudować narrację o przeszłości, która mogłaby być wspóln...
Apr 09, 2021•50 min
O wojnach kulturowych – dlaczego wybuchły, gdzie przebiegała oś sporu i czy rzeczywiście dobiegły końca. Mówimy o tym, jak rewolucja lat 60. i wyroki Sądu Najwyższego w latach 70., zwłaszcza legalizujący aborcję Roe kontra Wade, zaktywizowały politycznie religijną prawicę; o Phyllis Schlafly, kluczowej postaci w dziejach amerykańskiego konserwatyzmu i jej skutecznej walce z ERA, poprawką gwarantującą równość praw; o doskonale znanej prawicowej narracji, że trzeba „odbudować” Amerykę, „przywrócić...
Apr 03, 2021•1 hr 4 min
O pierwszej konferencji prasowej Bidena – o oczekiwaniach, osiągnięciach, priorytetach, o tym, co powiedział wprost, a co zasugerował między wersami, o jego krytyce republikańskich polityków, którzy zajmują się ograniczaniem praw wyborczych, zamiast współpracować z Demokratami w rozwiązywaniu autentycznych problemów, a także o wstępnych informacjach na temat niebywale ambitnego planu infrastrukturalnego, który – jeśli zostanie uchwalony – ma szansę kompletnie przeobrazić Amerykę. Mówimy też o ty...
Mar 27, 2021•1 hr 3 min
Wychodząc od wtorkowej masakry na przedmieściach Atlanty, rozmawiamy o rosnącej niechęci do Amerykanów azjatyckiego pochodzenia, która, niestety, ma w Stanach bardzo długą tradycję, a także o dostępie do broni w Stanach Zjednoczonych – o tym, co naprawdę mówi 2. poprawka do Konstytucji, o tym, dlaczego tak łatwo kupić broń, dlaczego kolejne strzelaniny nic w tej kwestii nie zmieniają.
Mar 20, 2021•1 hr 4 min
American Rescue Plan chwali nawet krytycznie nastawiona do Bidena lewica, a Republikanie – świadomi, że Amerykanów plan się podoba – usiłują przekierować ich uwagę na inne tematy, np. kryzys migracyjny na granicy z Meksykiem. Wyjaśniamy, co Demokraci mogliby zrobić w kwestii nieszczęsnego filibustru, który wiąże im ręce, a także jak dysfunkcyjność amerykańskiej polityki wpływa na politykę zagraniczną.
Mar 13, 2021•1 hr
O zjeździe konserwatystów na Florydzie, czyli dorocznej konferencji CPAC, która pokazała siłę (ale i potencjalną słabość) Donalda Trumpa; a także o republikańskiej ofensywie legislacyjnej mającej utrudnić głosowanie milionom Amerykanów i o tym, jak Demokraci mogą temu jakoś zapobiec, czyli o kluczowej ustawie HR1.
Mar 06, 2021•1 hr 5 min
O programie ratunkowym dla gospodarki administracji Bidena, a przede wszystkim o propozycji, która budzi największe emocje: podwyżce minimalnej stawki godzinowej do 15 dolarów. Czy to dużo czy mało, dlaczego na głodowe pensje zrzucają się wszyscy podatnicy i czy plan dodatków na dzieci zaproponowany przez Romneya pozwoli Republikanom przełamać wizerunek partii, która potrafi tylko krytykować.
Feb 27, 2021•56 min
O tym, jak wojna domowa w partii zaczyna coraz bardziej wyglądać na rozstrzygniętą – na korzyść Trumpa; o Rushu Limbaugh, postaci bez której nie byłoby ani dzisiejszej Partii Republikańskiej, ani Fox News; na koniec zaś o zimowej katastrofie w Teksasie i Tedzie Cruzie, który w środku kryzysu humanitarnego w swoim stanie postanowił wybrać się na wakacje do Meksyku.
Feb 20, 2021•49 min
Mówimy o trwającym właśnie w Senacie drugim procesie Donalda Trumpa, o argumentach oskarżycieli i obrońców oraz o spodziewanym wyniku głosowania do którego może dojść już dziś. W drugiej części odcinka przyglądamy się wstępnej wizji polityki zagranicznej nowej administracji.
Feb 13, 2021•1 hr 3 min
Dziś opowiemy o dwóch kongresmenkach reprezentujących zwaśnione skrzydła Partii Republikańskiej - Liz Cheney, która zagłosowała za impeachmentem Trumpa, oraz Marjorie Taylor Greene, która wierzy w QAnon i mnóstwo innych bredni, ale wyrasta na nową twarz partii. Poza tym rozmawiamy też o pakiecie antycovidowym Bidena i lekcjach, jakie nowy prezydent wyciągnął z rządów Obamy.
Feb 06, 2021•51 min
Polaryzacja Ameryki jest dziś tak wielka, że Demokraci i Republikanie żyją w osobnych światach: nie ufają sobie, tych drugich widzą nie jako oponentów, ale wrogów, podziały polityczne stały się podziałami tożsamościowymi. Próbujemy odpowiedzieć na pytanie co się stało, że jeszcze w 1950 roku politolodzy za jeden z większych problemów USA uważali to, że partie niezbyt się od siebie różnią, a dziś, 70 lat później, konserwatyści i liberałowie gotowi są się pozabijać. Nie podajemy jednej odpowiedzi:...
Jan 30, 2021•1 hr 6 min
20 stycznia Joe Biden złożył przysięgę prezydencką i został 46. prezydentem Stanów Zjednoczonych. Rozmawiamy o ostatnich godzinach Trumpa w Białym Domu; o inauguracji Bidena - niby innej niż wszystkie, ale równocześnie bardzo klasycznej; a także o tym, jak Bidenowe wezwania do jedności i współpracy mają się w praktyce.
Jan 23, 2021•46 min
Coraz więcej wiemy o dramatycznych wydarzeniach z 6 stycznia, na jaw wychodzą kolejne wstrząsające fakty - wszystko wskazuje na to, że atak mógł skończyć się jeszcze tragiczniej. Mówimy też o historycznym impeachmencie Donalda Trumpa i o postawie szefostwa Partii Republikańskiej, które równocześnie próbuje zdystansować się od prezydenta, ale i nie stracić zaufania wielbiącej go bazy. Próbujemy odpowiedzieć na pytanie czy w Senacie można osądzić byłego prezydenta, jakie są szanse na skazanie Trum...
Jan 16, 2021•41 min
