De beste wetenschappers geven antwoord op spraakmakende vragen. Zo leer je binnen 15 minuten waarom muggen altijd jou moeten hebben en hoe robots ons leven redden. Van donkere materie tot verliefdheid bij dieren: alles komt voorbij!
Deze podcast heeft een Creative Commons-licentie (CC BY). Deel onze podcast dus zo veel als je wil, maar vergeet onze naam zeker niet te vermelden.
Voor onze show op 4 juni zijn nog enkele kaarten te krijgen. Het wordt een betoverende avond met indrukwekkende 360-graden beelden. Topwetenschappers vertellen meeslepende verhalen over wiskunde in de natuur, dierenpatronen, zombies, mierensamenlevingen, salamanders en evolutietheorie. Napraten kan tijdens een exclusieve avondwandeling door ARTIS. Kaartjes kosten slechts 17,50, of 12,50 voor studenten. Tickets zijn te koop via: www.artis.nl/uvnl Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy...
Vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken, het verlies van een dierbare. Hoe ga je dan om met de rouw? Huil je helemaal niet, is er dan iets mis? En wat als je een jaar later nog steeds je leven niet kunt oppakken, is dat dan nog normaal? Lonneke Lenferink (Universiteit Twente) neemt je in deze aflevering mee in de wereld van verlies en hoe wij daarop reageren. En nog iets heel anders: de Universiteit van Nederland en ARTIS werken voor het eerst samen. Op 4 juni 2025 kan je in het ARTIS-...
Decennialang stond Amerika stevig bovenaan als de machtigste natie ter wereld. Maar die tijd lijkt voorbij. China, Rusland, India — en zelfs Europa — eisen steeds vaker een plek aan tafel op. De wereldorde is in beweging. Maar wie bepaalt eigenlijk de spelregels? In deze aflevering onderzoeken we die vraag met onderzoeker parlementaire geschiedenis, Laurien Crump (Radboud Universiteit). Aan de hand van biljart, Catan en een potje kaarten laat zij op verrassende en speelse wijze zien hoe landen e...
Als we denken aan leiders, komen vaak namen van grote historische figuren of invloedrijke CEO’s naar boven. Of misschien denk je wel aan je eigen baas of manager? Maar leiderschap is niet alleen weggelegd voor mensen aan de top. Sterker nog: in vrijwel iedereen schuilt een leider. Wist je dat 70% van de eigenschappen die een goede leider kenmerken, gewoon te leren zijn? Ook als je geen promotie nastreeft, kan het tonen van leiderschap een groot verschil maken – in je werk, je team en zelfs daarb...
Hoe zou het zijn als artsen precies kunnen voorspellen wat er in jouw lichaam gebeurt. Als ze behandelingen moeiteloos kunnen uitproberen zonder dat jij daar iets van merkt. En dat je altijd de juiste medicijnen krijgt, die het beste werken voor jou. Klinkt als een droom, maar in de toekomst zou dat zomaar kunnen. Biomedisch ingenieur Carlijn Buck (Technische Universiteit Eindhoven) werkt aan een digital twin - een digitale kopie van een patiënt die met je meegroeit. Zodat jij betere en persoonl...
In deze podcastaflevering bespreekt Kimo van Dijk de mogelijkheden om urine te gebruiken als duurzame meststof. Hij legt uit hoe we momenteel waardevolle voedingsstoffen verspillen door ze door het toilet te spoelen en hoe we urine kunnen omzetten in een effectieve meststof. De aflevering belicht de voordelen van urine als meststof, de technologie erachter en de potentie voor een duurzamer landbouwsysteem.
De Nederlandse onderwereld wordt steeds gewelddadiger, met patronen die doen denken aan de maffia in Italië. Maar hoe pak je dat aan, zonder dat het escaleert? In deze aflevering kijken we met jurist Laura Peters (Rijksuniversiteit Groningen) naar de Italiaanse aanpak van georganiseerde misdaad. Wat doet Italië anders? En welke onderdelen van hun harde aanpak zouden ook in Nederland kunnen werken? Laura heeft in deze aflevering drie lessen. Heb je deel 1 van deze maffia-serie gemist, check die d...
Nederland krijgt te maken met steeds gewelddadigere criminaliteit: liquidaties op klaarlichte dag, bedreigde journalisten, en explosies bij woningen. In Nederland zijn we dit niet gewend. Maar in Italië zagen ze dit soort geweld al veel eerder. In de jaren 80 en 90 voerde extreem maffia-geweld daar de boventoon. Hoe kon het daar zo uit de hand lopen? En wat maakt dat Italiaanse misdaad zo’n andere vorm aanneemt dan in Nederland? In deze aflevering duiken we met jurist Laura Peters (Rijksuniversi...
Het klinkt misschien gek, maar het is goed mogelijke dat in de toekomst hele kleine luchtbelletjes, ook wel microbubbels genoemd, jouw leven gaan redden. Tim Segers van de Universiteit Twente doet onderzoek naar de medische inzet van microbellen, die zo klein zijn dat er zo’n twintig stuks naast elkaar in een menselijk haar passen. In zijn onderzoek kijkt hij hoe je microbellen een coating met medicijnen mee kan geven die medicijnen bevat. Door de microbellen te injecteren in je bloed en ze verv...
Rechts-extremisme, links extremisme, anti-institutioneel extremisme… Je hoort de termen veel voorbij komen, in de media, maar ook in de politiek. Maar wanneer ben je eigenlijk een extremist? En als je dat label krijgt van de overheid, wat voor effect heeft dat dan? Die vragen onderzoekt criminoloog Fiore Geelhoed van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zij ontdekte dat het anti-extremisme beleid van de overheid onbedoeld juist extremisme in de hand kan werken. Zie het privacybeleid op https://art...
De Universiteit van Nederland en ARTIS werken voor het eerst samen. Op 2 en 3 juni 2025 kan je in het ARTIS-Planetarium genieten van een bijzondere avond met topwetenschappers, adembenemende 360 graden-beelden en een exclusieve avondwandeling door het park. Kaarten zijn vanaf nu hier te koop en via artis.nl/uvnl Na succesvolle avonden vol wetenschap in Paradiso en Carré viert de Universiteit van Nederland nu topwetenschap in het ARTIS-Planetarium. Wederom een unieke locatie die het mogelijk maak...
Den Haag lijkt maar geen grip te krijgen op de woningnood. De voorgestelde huurbevriezing van Woonminister Mona Keijzer wil de sociale huren nu bevriezen, maar daardoor hebben woningcorporaties nóg minder geld om nieuwe huizen te bouwen en dreigt het woningtekort nog verder op te lopen. Hoogleraar Piet Eichholtz (Maastricht University) onderzocht een verrassend simpele oplossing voor het woningtekort: samenwonen! Verschillende enquetes laten zien dat een deel van de mensen openstaat samenwonen, ...
Ooit met kromme tenen naar een opname van je eigen stem geluisterd? Je bent niet de enige. Maar waarom klinkt onze klank zo anders in ons hoofd? We bespreken het met iemand die alles weet van ons brein én van gehoor, Michelle Moerel van Maastricht University. Zij legt uit hoe je eigen klankkast stemgeluid produceert en wat dat geluid precies over jou onthult. Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info...
Al jarenlang werkt hij eraan, met een toewijding vergelijkbaar met die van Noach. Nils van Rooijen, wetenschapper aan de Wageningen University, creëert een unieke 'ark' voor de Nederlandse natuur: een zadenbank. Zijn missie is om zaden van álle wilde plantensoorten in Nederland te verzamelen en veilig te bewaren. Deze cruciale collectie dient als een onmisbare back-up voor de toekomst. Mocht de Nederlandse flora ooit bedreigd worden door klimaatverandering, ziektes of andere calamiteiten, dan ku...
Het lijkt wel alsof sommige mensen alles kunnen eten zonder ook maar een grammetje aan te komen, terwijl een ander al strakkere broeken krijgt, van bijna niks. Klopt dat ook? En hoe zit dat dan precies? In deze aflevering vertelt Marco Mensink van Wageningen University wat de wetenschap hier tot nu toe over ontdekte. Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info ....
Als je een kip of duif ziet lopen, is het je vast weleens opgevallen dat ze hun hoofd naar voren en achter gooien. Ze lijken te headbangen. Terwijl als je ze oppakt en voorzichtig heen en weer beweegt, ze hun kop juist op precies dezelfde plek houden. Op het internet zijn ze een hit, maar het ziet er niet alleen geinig uit, er zit een serieuze wetenschappelijke verklaring achter. Hoe dat zit legt bewegingswetenschapper Pasha van Bijlert (Universiteit Utrecht | Naturalis) uit door kippen te laten...
Je wordt op klaarlichte dag opgepakt, dagenlang intensief verhoord en zwaar veroordeeld voor een misdaad die je niet hebt gepleegd. Dat gebeurt niet alleen in Amerikaanse films, ook hier in Nederland kan iemand die onschuldig is jarenlang onterecht vast komen te zitten. Zoals bij de bekende Schiedammer Parkmoord bijvoorbeeld, de Showbizzmoord of de Puttense Moordzaak. In Europa zitten onschuldig veroordeelden gemiddeld wel 7 jaar in de gevangenis. Onterechte veroordelingen, ook wel gerechtelijke...
Trump voert importtarieven in, en de gevolgen laten niet lang op zich wachten. Handelspartners reageren direct, en de spanningen lopen snel op. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz spreekt van een "aanslag op de wereldhandel", EU-voorzitter Ursula von der Leyen noemt het een "klap voor de wereldeconomie", en de BBC kopte zelfs dat dit mogelijk de grootste verandering in de wereldeconomie in honderd jaar is. Wat betekent dit voor Nederland, een land dat draait op internationale handel? Goudse kaa...
Onze computers zijn razendsnel, maar ze verbruiken gigantisch veel energie en lopen tegen serieuze beperkingen aan. Wat als we een compleet nieuw soort computer bouwen, geïnspireerd op het menselijk brein? Zo’n computer wordt “neuromorf” oftewel “hersenachtig” genoemd. Een machine die niet alleen rekent, maar zichzelf kan aanpassen, leert en efficiënter omgaat met energie. In deze aflevering duiken we in de wereld van zulke op hersenen geïnspireerde computers met hoogleraar nano-elektronica Wilf...
Een brownie van avocado en chocola - zoals mensen in de steentijd die aten. Dat klinkt gek.. en dat is het ook. Toch is het een recept dat voldoet aan het paleo-dieet, een dieet waarbij mensen enkel producten aten die in de steentijd beschikbaar waren omdat het volgens hen gezonder is. Archeoloog Gerrit Dusseldorp (Universiteit Leiden) zet daar zijn vraagtekens bij. Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-...
Het komt gelukkig weinig voor, maar als er ergens een aanslag is, moet de politie razendsnel ter plekke zijn. En omdat je van tevoren nooit weet waar iets zal gebeuren, onderzoekt Loe Schlicher van de TU Eindhoven hoe wiskunde kan helpen om agenten zo gauw mogelijk op de juiste plek te krijgen. Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info ....
Veel crèmes beloven een stralende huid, maar wist je dat sommige juist schade kunnen aanrichten? Dermatoloog Petra Dikrama (Erasmus MC) legt uit waarom minder vaak beter is, welke producten écht nuttig zijn en waarom sommige crèmes eerder kwaad dan goed doen. Smeer jij misschien onbewust iets dat je huid beschadigt? En welke producten zijn wel zinvol? Check de aflevering en hoor hoe jij je huid gezond houdt. Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californi...
Digitale chips. Ze zitten verstopt in je laptop, smartphone of je bankpas. Het zijn kleine computers en ze kunnen tegenwoordig meer dan alleen maar data opslaan of verwerken. Loes Segerink van de Universiteit Twente heeft een chip gemaakt waarmee mannen in de toekomst hun vruchtbaarheidstesten gewoon thuis kunnen doen. En haar chips kunnen ook gebruikt worden voor testen op baarmoederhalskanker. Gewoon urine over de chip en klaar. Een stuk vriendelijker dan dat nare uitstrijkje Hoe dat werkt en ...
Er is veel discussie in de wetenschap over de vraag: Kunnen bomen met elkaar praten? De vraag klinkt in eerste instantie misschien wat gek, maar net zoals wij mensen via het internet verbonden zijn, zijn ook bomen in een netwerk verbonden met elkaar. Hun wortels raken elkaar ondergronds en een mycorrhiza-schimmel zorgt voor het laatste stukje van de verbinding. Via dat ondergrondse ‘Wood Wide Web’ wisselen bomen, planten en schimmels voedingsstoffen uit - en kunnen ze dus misschien zelfs communi...
Sinds Donald Trump opnieuw aantrad als president van Amerika lijkt de wereld op z’n kop te staan. Veel van wat hij doet, wordt gezien als ondemocratisch. Is dat zo? Is Donald Trump inderdaad bezig de democratie kapot te maken? Zelf claimt hij juist dat hij de ware democratie terugbrengt. Hoe zit het nou? Je hoort het in deze aflevering van cultuurwetenschapper Ico Maly van Tilburg University. Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art...
De Rotterdamse haven is een waar smokkelparadijs als het gaat om cocaïne. Door de jaren heen is de beveiliging stricter geworden en dat heeft gevolgen voor smokkelaars én havenmedewerkers. Criminoloog Robby Roks (Erasmus Universiteit Rotterdam) vertelt waarom hulp van binnenuit steeds belangrijker is en hoe 'gewone' mensen betrokken raken bij de smokkel. Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info ....
Zo’n 10 tot 20% van de mensen die op het randje van de dood hebben gelegen, spreekt over een bijna-doodervaring. Ze treden buiten hun lichaam, zweven door een tunnel met wit licht aan het einde, of spreken met overleden dierbaren. Bestaat dit echt? Is dit een teken dat de geest los kan bestaan van het lichaam? De wetenschap zoekt naar antwoorden. Wij spraken met wetenschapsfilosoof Herman de Regt van Tilburg University, die onderzoek over bijna dood ervaringen kritisch onder de loep neemt. Wil j...
Je vindt ze vast irritant: fruitvliegjes. Op je appels en bananen. Maar die superkleine insectjes hebben meer met je gemeen dan je zou denken. Hun zenuwstelsel lijkt namelijk verbazingwekkend veel op dat van mensen. En dat maakt fruitvliegjes fantastische proefdieren. Neurowetenschapper Marije Been (Radboud Universiteit) zit dagelijks in haar lab tussen een half miljoen van die beestjes. Ze helpen haar bij onderzoek naar ALS. Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverkla...
Misschien doe je het wel eens: op je telefoon scrollen op het toilet. Als dat zo is, let dan vooral even op je houding. Want door een verkeerde houding kun je zelfs incontinent worden. Dit gebeurt natuurlijk niet meteen, maar om ervoor te zorgen dat je het meeste uit je toiletbezoek haalt, is het verstandig om er goed voor te gaan zitten. Dus neem vooral lekker de tijd en check de uitleg van Maxime Kummeling (uroloog, LUMC). Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklar...
Een baby ter grootte van je hand, vechtend om te overleven. Voor extreem vroeggeboren kindjes is elke dag in de baarmoeder pure winst. Wat als we die kostbare tijd kunnen verlengen—buiten het lichaam van de moeder? Technisch geneeskundige Myrthe van der Ven en industrial designer Juliette van Haren van de TU Eindhoven slaan de handen in één en werken samen met een team van wetenschappers aan een baanbrekende oplossing: een kunstbaarmoeder die de natuurlijke baarmoeder zo goed mogelijk nabootst. ...
