¶ Uit de maatschappij weggerukt
Al deze Joodse broeders , die zaten breed in de maatschappij en die vervulden een rol in de maatschappij , en die werden eigenlijk uit die maatschappij weggerukt .
Welkom bij de 39e aflevering van de Vrijmetselaarspodcast . Mijn naam is Sander , en in deze podcast interview ik elke aflevering een vrijmetselaar of een persoon gelinkt aan de vrijmetselarij , om samen met jou , de luisteraar , antwoorden te vinden op vragen over de vrijmetselarij .
Op deze manier hoop ik , een helder beeld te scheppen , wat de vrijmetselarij nu werkelijk is en wat het niet is . Deze aflevering is een iets andere aflevering dan normaal .
Je zou deze aflevering als een extra thema aflevering kunnen omschrijven , want het thema , dat we in deze aflevering zullen behandelen , is het herdenken van de deportatie en de moord op Nederlandse Joodse vreemdselaren tijdens de Tweede Wereldoorlog .
Hiervoor heb ik Eddy aan tafel , en Eddy is initiatiefnemer en oprichter van Stichting Zikaron , en wat Stichting Zikaron is en wat ze doen . Daar gaan we het nu uitgebreid over hebben . Welkom , Eddy .
Dankjewel , Heb ik je goed geïntroduceerd ? Het is uitstekend , meer kun je er eigenlijk niet over zeggen .
Heel fijn heel fijn , ik zag , dat je initiatiefnemer en voorzitter van Stichting Zikaron bent . Misschien kunnen we heel even benoemen , wat jullie doen , wat jullie doelstelling is , en daarna gaan we even breed over , en dan zullen we daarna weer terug gaan naar jullie .
De stichting , die heeft zich gericht op het leggen van struikelstenen In het Duits heette die stolpesteinen Ooit bedacht door een Duits kunstenaar , günther Demnig , die meende , dat hij voor de vermoorde Joodse mensen in Duitsland , maar ook in de rest van Europa , een gedenktekentje moest maken , waarbij , als je het ziet het wordt namelijk in het trottoir , in de openbare
ruimte worden geplaatst , dan naar beneden buigt en even stilstaat , en je reflecteert op wat je daarop leest . En daar staan dus voornamelijk de namen van de omgekomen personen op Het geboortejaar , de datum van deportatie En daar , waar zij vermoord zijn Door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog .
Dit gedenkteken is een gecentraliseerd gedenkteken , en het is eigenlijk het grootste in de wereld , en je hoeft maar in een straat te lopen , en je ziet ze al liggen . En dat is , wat de stichting ook doet En zich heeft opgeworpen , om juist Joodse vrijmetselaren naar voren te halen En weer hun namen Te geven .
Want als je denkt over De Joodse tradities , dan komt men ter wereld , je krijgt een naam En je verlaat deze wereld weer . Maar in de Joodse traditie Is het gebruikelijk , dat de naam toch altijd Nog een keer genoemd wordt .
Dus vandaar , dat de stichting eigenlijk het initiatief nam , om ook die mensen , die geen steen , geen grafsteen hebben , toch een steentje weer te geven . En voornamelijk worden die stenen geplaatst op de laatste woonadressen , waar zij verbleven .
En dan , als we het hebben , over wat kon je zeggen , waar Joodse mensen vermoord zijn , dan hebben we het . dat is een vraag specifiek over de concentratiekampen , waar ze vermoord zijn , of ik kan me ook voorstellen , dat er misschien mensen gefusieerd zijn , of wat dan ook ? Hoe werkt ?
dat Ja , in grote lijnen kun je dat wel zo zeggen . Het zijn de concentratiekampen , maar er zijn ook mensen geweest , die in arbeidslakers terecht gekomen zijn En tijdens laten we het rustig noemen slavenarbeid Omgekomen zijn , vanwege de handelingen en het tekort aan eten .
Ik ben een aantal broeders , joodse broeders , tegengekomen , die niet in een gaskamer overleden zijn , maar elders .
En die struikelstenen of stolpersteinen , die worden door heel Europa neergelegd , of hoe moet ik dat zien
¶ Geschiedenis en organisatie van struikelstenen
?
Het is begonnen in Duitsland door Günther Demnig , en het verspreidt zich als een olieflek . Ik heb ze in Parijs gezien , in Rome , in Portugal Je komt ze eigenlijk op dit moment al overal tegen En als ik goed ben geïnformeerd , dan zijn er al 120 , 130.000 stenen gelegd .
Ja , en even voor mijn beeld want ik vraag me dat dan meteen af . want die Günther , die is dat begonnen in Duitsland ? Nou , die kan onmogelijk in zijn eentje door heel Europa afreizen , om die steentjes te maken of te leggen .
Hoe zit dat organisatorisch in elkaar ? In het begin heeft hij dat wel gedaan , hij is overal naartoe gereisd , maar de man komt ook op leeftijd .
En nu , op dit moment , wordt het voor Nederland gemaakt , in Amsterdam In een atelier , en dat is wel heel fijn te weten De lokale autoriteiten , dus de gemeentes , die hun personeel beschikbaar stellen , om die stenen aan te brengen .
Oké , en jullie zijn een stichting specifiek voor de vrijmetsladen of Joodse vrijmetsladen , maar over het algemeen , hoe komt een steen ergens te liggen ?
Het is een traject . Het is een traject , wat op dit moment heel lang duurt , in die zin dat , elke steen wordt handmatig gemaakt , elke letter wordt handmatig geslagen , alles moet gecontroleerd worden , of de gegevens wel kloppen Of de mensen ook daadwerkelijk om het leven zijn gekomen . Dat is één . Dan wordt er een aanvraag gedaan bij de gemeente .
Het is namelijk openbaar terrein . Maar openbaar terrein betekent niet , dat je zomaar even iets in de grond gaat zetten . Dan is het de gemeente , die een verordening maakt en aangeeft , nadat men heeft gecontroleerd , zelf ook nog eens een keer in het archief , en de bewoners heeft geïnformeerd en gevraagd van hebben jullie daar bezwaar tegen ?
En als er geen bezwaar is , dan wordt het in productie genomen . Op dit moment is de wachttijd min die maal een half jaar . Dus het is een heel traject . Maar het is niet zo , dat , je hebt dat steentje , dan gaan we even plaatsen .
Nee , en het is niet zo , dat de gemeente gewoon toestemming geeft voor het leggen van deze stenen in het algemeen In het begin hebben wij gedacht , we gaan het wat anders aanpakken dan meneer Demnig .
We maken wel hetzelfde steentje in de vorm van een stukje marmer . Dat is het Apeldoornse variant , heet dat . Apeldoorn is daar in de tijd mee begonnen , en die hebben toen marmersteentjes gemaakt , met overigens dezelfde tekst . Dus ik dacht , die gedachte ga ik ook volgen , want dan hoef ik niet te wachten op die langere levertijd .
Maar daar werd ik een beetje in teruggefloten , want de gemeente en laten we zeggen , de vereniging van gemeenten zeiden ja , we willen toch wel een beetje uniformiteit , want anders dan gaan alle seinen , die gaan van alles vormen , en dat willen we niet . Dus toen ben ik teruggevallen op de oorspronkelijke uitvoering van de struikelsteen van Demdi .
Dus , zo is het eigenlijk ontstaan , en ja , nu , op dit moment leggen wij alleen maar deze stenen .
Ja dus over heel Europa een uniforme manier van , en over het algemeen worden die struikelstenen alleen gelegd voor Joodse mensen , die in de kampen Of die zijn , omgekomen , of is dat breder ?
Dat is heel veel breder . Er bestaat een zogenaamde statuut van struikelstenen , waarin is aangegeven , op welke personen dit betrekking heeft . Dat kunnen zijn Joden , uiteraard , maar dat kunnen ook zijn Sinti en Roma , dat kunnen homoseksuelen zijn , dat kunnen politieke gevangenen zijn , jehovah-getuigers , communisten . Het is wel .
Weliswaar lijkt dit breed , maar het is toch wel beperkend . Dus het is niet zo , dat de hele straat vol gelegd wordt met struikelstenen , maar het is niet alleen maar beperkt tot Joden , hoewel die wel in feite de grootste groep vormen .
Ja , dat spreekt voor zich . En is er op zo'n struikelsteentje te zien , of iemand Joods is , of dat iemand Roma was , of is dat uniform ? Nee , dat is uniform .
Het is niet , dat er een specifieke aanduiding . Tekening van .
En hoe kwam jij bij het idee voor ?
die stichting . Ja
¶ Ontstaan van Stichting Zikaron
, in 2020 werd ik benaderd door Fama Met het verzoek , om een nieuw boek te schrijven over de combinatie jodedom vrijmetselarij Fama even voor de luisteraar is een massunieke uitgeverij . Dat op aanvulling van een bestaand boek , en ik heb toen gezegd Luister , eigenlijk moet je daar niet bij mij zijn .
Ik weet er wel iets van , maar er zijn zoveel bibliotheken volgeschreven met Joodse informatie . Misschien , dat ik er eens over ga nadenken , om ooit een boek te schrijven over de verhouding van de vrijmetselerij in de Tweede Wereldoorlog . Daar zou nogal wat over te zeggen zijn . Inmiddels is daar ook een boek over verschenen .
Van Tongeren heeft zich daar erg druk over gemaakt , en toen kreeg ik van het Masoniek Museum een lijst , en die lijst waren 150 vrijmetselaren , dus Joods en niet-Joods , alles door elkaar . En toen viel me ineens op Want hé , daar zijn nogal wat Joden onder Die 150 leden .
Toen heb ik eigenlijk die Joodse leden eruit gefilterd , maar ja , dan heb je wel iets , maar dan ben je er nog lang niet . Dus ik dacht weet je wat ? ik benader het hoofdbestuur met de vraag van ja , het gaat geld kosten , willen jullie mij daarin ondersteunen ? Het idee werd omarmd , alleen , ik kreeg wel een paar opdrachten mee .
Een van die opdrachten was , dat , als er een Joodse vrijmenschap was , die ook familie had , dus vrouwen en kinderen bijvoorbeeld , dat ik die ook mee zou nemen . In het geheel .
Ja , dus , om even terug te gaan je had die lijst , daar heb je die Joodse mensen uitgehaald , en toen ontstond het idee , om daar die struikelsteentjes voor te leggen . Ja , exact Je stijntjes voor te leggen . Je had ineens die gefilterde lijst Precies . Dat was de gedachte . Maar goed , het hoofdbestuur wou dus ook de familie .
Het hoofdbestuur wou dan ook de familie erbij hebben . Ook wilden ze , dat we ons zouden richten op de bestaande struikelstenen , waar ik toen in eerste instantie voor gepleit heb .
Nou , laten we dat niet doen , want dat geeft nogal wat hiccup in de tijd , en we hebben dus inderdaad eerst twee stenen geplaatst , van marmer In Utrecht en in Groningen , en toen kwam de coronatijd .
Oké , dus dit speelt zich allemaal af , vlak voor .
Ja , de coronatijd veroorzaakte een enorme leveringsproblemen van marmer , en de prijzen schoten omhoog . Dus ik was bijna gedwongen om terug te grijpen naar de originele steen , zullen we maar zeggen . Nou , zo zijn we van start gegaan . De Levi Lasse Stichting is ook een stichting , min of meer gelieerd aan de vrijmaatschappij .
Die was zo bereidwillig , om het eerste geld te funeren voor de opricht van de stichting . Dat kost natuurlijk ook geld , dus we konden van start in 2021 . Start in 2021 . Toen ben ik de loges gaan aanschrijven van . Is het jullie bekend , dat die en die lid van jullie loge is geweest ? Weten jullie daar wat van ? Heb je nog archiefmateriaal ?
Heb je zelfs foto's ? Ja , niemand had iets , en dat kwam simpelweg omdat de archieven van de meeste loges waren door de Duitsers in de Tweede Wereld in beslag genomen . Er was nog één loge , en dat was loge Silencium in Delft . Die beschikt nog over het volledige archief van haar loge . Dus dat was het dilemma . Toen ben ik gaan zoeken . Dus dat was het dilemma .
Toen ben ik gaan zoeken . En een vriend van mij , dat is een dokter , die oorspronkelijk huisarts was En geschiedenis gaat studeren , die heb ik benaderd . Jij bent bekend Met alle ins en outs Archieven . Daar kun jij inkomen . Doe mij een plezier . Dit is de lijst , en kijk eens , wat je daarvan kunt vinden .
Ja , want we hebben nog niet genoemd , uit hoeveel mensen die lijst bestond . Welke opdracht gaf je die dokter mee ?
Nou , in eerste instantie waren het er maar 57 . 57 .
Joodse vlammetsalade .
Maar in de loop van de tijd Werd ik geïnformeerd Door toch wel een paar lozen . We hebben ook leden gehad . Dat waren die en die , die staan niet op de lijst . Dus ik heb ook nog eens een keer Het museum geïnformeerd . Er waren er nog een paar meer . Hij is toen gaan zoeken En kwam terug Met informatie over elke persoon , die ik hem had aangereikt .
Wow , want in archieven is eigenlijk alles te vinden Het brief van het Rode Kruis In het NIOD , overal zijn stamkaarten . Men kan eigenlijk vrijwel alles terugvinden . Wat ik ook interessant vond , is Zijn er nog foto's van die mensen ? En toen ben ik gaan zoeken op Joods monument , en daar vond ik wel wat foto's , maar ook niet erg veel .
En gaandeweg , dat ik bezig was met dit werk , kwam ik natuurlijk ook in contact met familieleden . Die zeiden wij hebben ook nog foto's , en zo vulde het zich continu aan . In het begin had ik daar dagwerk aan . Nu is het wekelijks , dat ik bijwerk , want er komen toch altijd nog weer .
Nieuwe informatie komt er binnen , en we zijn nu in Amsterdam bezig Met de struikelsteen , al daar , en dan hoor je dat , waar ik dan bijvoorbeeld heb vernomen , dat een persoon vermist was . Men zei van nou , gelukkig is die persoon door de oorlog gekomen . Dus dat soort omissies , het vult zich aan .
Het is min of meer ook een levend project , en dat is leuk , want niet alleen hou je je bezig met papieren mensen , maar je bent daadwerkelijk bezig met hele interessante mensen . Ja , en dat fascineerde me Mensen , die breed in de maatschappij waren . Ik ben een tandarts tegengekomen , ik ben ook juristen tegengekomen , ik ben ondernemers tegengekomen .
Je kan het zo gek niet bedenken , maar al deze Joodse broeders , die zaten breed in de maatschappij , en die vervulden een rol in de maatschappij , en die werden eigenlijk uit die maatschappij weggerukt . Heel vreemd eigenlijk . Om een voorbeeld te geven Vorige week hebben we in Den Haag gelegd , een steen voor Tobias van Lankestein .
Tobias van Lankestein , om maar een voorbeeld te geven van een Joodse boeddha , om maar een voorbeeld te geven van een Joodse boerder . Hij heeft daadwerkelijk geprobeerd , om te ontkomen aan vervolging . In zijn zeilboot heeft hij gebivakkeerd op de Brasum . Dat is maar een korte tijd geweest . Toen is hij teruggegaan naar Den Haag .
Toen heeft hij nog even tijdelijk op zijn eigen woonadres gezeten . Dat was ook niet veilig . Toen is hij gevlucht en richting België . Hij is in de buurt van Antwerpen opgepakt , is naar een gevangenis in België gebracht En is vervolgens via Westerbork beland in Auschwitz .
Maar de man was bijvoorbeeld directeur van het groot grondbezit We kennen dat vandaag nog steeds , de grondmei , een grote maatschappij . Maar ik ben ook tegengekomen , een Van Dam , die getracht heeft , via IJmuiden nog naar Engeland te vluchten .
De laatste boot ging weg naar Mistendam , maar de man was wel gemeenteraadslid , hij was jurist en heeft een aantal arresten geschreven , die vandaag in de dag nog aanwezig zijn . Kortom , ik wil maar mee zeggen , iedereen is een verhaal van te vertellen . Volgende week wordt er in Groningen voor de familie Wolf stenen gelegd .
Een hele familie Die meneer Wolf was een fabrikant van regenkleding Heeft ondergedoken gezeten met zijn gezin , maar de onderduikgever vond het een last worden , dus die zijn het huis uitgezet . Het resultaat was , dat ze opgepakt zijn En vervolgens in Westerbork zijn gebracht .
Je zou de vraag aan mij kunnen stellen Hebben vrijmetselaren de moeite genomen , om Joodse broeders te helpen ? En die vraag moet ik eigenlijk negatief
¶ Joodse broeders in oorlogstijd
beantwoorden . Ik ken één geval van een broeder . Hij was architect in Rotterdam En de servant van die loge , die had tegen hem gezegd Als jij een plaats zoekt , ik heb er eentje voor je . En ze hadden afgesproken Op een bepaalde dag . En op diezelfde dag werd hij opgepakt en gedeputeerd . Jemig Ja , dat soort dingen ben ik tegengekomen .
Ja , en het fascineert me .
Ja , ik heb het ook op jullie site gelezen .
Maar ik heb eerder ook een aflevering met Ed gemaakt Over de bossenloge ten tijde van de Tweede Wereldoorlog , en wat ik heel schokkend in dat verhaal vond ik zie het op jullie site en ik hoor het nu ook van jou eigenlijk weer is , dat Joodse broeders of eigenlijk gewoon broeders niet veilig waren binnen de loge , zoals wij dat in vrijmetselrij de getande rand
noemen , een soort beschermende rand om de loge , dat die juist in tijden , dat de nood het hoogst is , dat die niet bleek te bestaan of dat je je niet veilig . Ik kan daar niet over oordelen , want dat is een situatie , waar ik gelukkig niet in zit , maar ik vind het wel , het druist in tegen , hoe ik de vrijmetselarij ervaar .
Maar dat snap ik . Ik begrijp dat . Er zijn broeders geweest , en ik kan er zo nog eentje noemen . Die hebben alles geprobeerd , om maar te ontsnappen aan de situatie . Er is een broeder , die is overgegaan naar een andere godsdienst , om haar aan te tonen van luister , ik heb met die Joodse groeten sinds helemaal niet te maken . Ik heb zelfs een Nederlandse naam .
Maar desondanks , desondanks , er zijn Joden vanuit Amsterdam gevlucht , buiten de grote stad . Die dachten van nou , misschien hebben we dan kans , no chance . En dat hebben we dan kans , no chance . En dat is het tragische , dat is de tragiek achter dit hele verhaal , en daarom verdienen deze mensen Een struikelsteentje .
Ja , als je dit zo vertelt , dan krijg je het gevoel , er wordt op je gejaagd , en het maakt niet uit , of je op een zeilboot verstopt of dat je een andere godsdienst aanneemt of je verhuist naar een ander land . Het wordt op je gejaagd , en je zal gevonden worden .
Het probleem in deze is natuurlijk ook de Joden . Die hebben niet alleen , omdat ze Jood zijn , een extra stempel op zich , omdat de nazi's niet welgezind was , maar tempel op zich , omdat de nazi's niet welgezind was .
Maar het tweede aspect is dat de nazi's waren de vrijmetselrij ook niet welgezind , want het druist volkomen in tegen de doctrine van het derde rijk , vrijheid van meningsuiting , vrijheid van individu , de universele rechten van de mens . Maar dat was volgens de Duitsers , volgens de nazi's was dat een mogelijkheid .
Het was , om aan te geven , van dit is een Joods complot , ja , om het breder te trekken , om het breder te trekken , dus de Joden hadden en het feit dat ze Jood waren , en nog eens een keer vrijmetselaar , nou , dat kon helemaal niet .
En terwijl We hebben het nu over 60 .
60 broeders .
Ik weet niet , hoeveel De aantallen van de vrijmetselarij Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog was , maar het is maar een klein percentage . Dat kleine percentage werd gebruikt , om het tot een groter tussen haakjes probleem te maken , dus het moest weggevaagd worden .
Ja , en dat is kijk nogmaals de symboliek en de waarheid van de vreemdste . Die staat eigenlijk voor de individuele ontwikkeling en de individuele vrijheid van broederschap En het zoeken naar waarheid . Het zijn idealen , die natuurlijk de lijnrecht tegenover datgene staat , wat het naziregime voor ogen had . Ja , het was een dubbel label , die men opgeplakt kreeg .
Ja , en die struikelstenen , die worden eigenlijk dan meer of meer gebruikt , om de mensen uit hun anonimiteit te halen . Zo , van dit waren
¶ De voortgang van het leggen van de struikelstenen
zij , en of het nou Joden zijn , of Sinti , of Roma , maakt eigenlijk niet zoveel uit . Dus het moet onder de aandacht gebracht worden en blijven . Dat is eigenlijk de bedoeling .
En je hebt nu ik zag net , dat je had een mooie grote lijst , waar alle broeders op staan , alle Joodse broeders Sorry , goed , dat je dat even zegt . Alle Joodse broeders Sorry , goed , dat je dat even zegt . Alle Joodse broeders Klopt , fijn , dat je me daar even in corrigeert . Die ben je nu Nou ja Eén voor één aan het leggen , die stenen .
Hoe staat het daarmee ? Volgende week wordt het in Groningen worden . Wat ik al memoreerde , worden gelegd . Er zijn een heleboel aanvragen . Op dit moment spelen er .
Zijn dat aanvragen , die vanuit loges komen of vanuit familie ?
Deze lijst wordt puur vanuit Cicaron gedaan . Wij , de stichting , doen de aanvraag namens de loges , en de loges die betalen daarmee ook . Dat is één , maar twee . Zij leggen .
Wanneer het zover is , leggen ze de drie bekende rozen , en daarmee herdenken zij toch die broeder , die ze weliswaar nooit gekend hebben , maar wat toch wel een mooi gebruik is binnen de vrijmaatselerij , dat we altijd even stilstaan bij hen , die ons ontvallen zijn . Wij doen dat . Op dit moment loopt er dus een grote aanvraag in Amsterdam .
Daar gaan we , zeg ik zo even uit mijn hoofd .
Pakken we de lijst er even bij 28 stenen gelegd 28 , 28 adressen niet op 28, . Dat kan een hele familie zijn .
Ja , ja , dus , er is een bewerking , er is men onderzoek aan het plegen , en ja , ik denk voor mijzelf , dat ik ongeveer nog tot 2027 hier wel mee bezig ben .
Ja , en als jullie zo'n steen leggen , je zal , er worden witte rozen bijgelegd , dus jullie nodigen de loge uit Of familie .
Het is de loge , die dan eigenlijk de ceremonie leidt . Om het zo maar te zeggen Wij zijn bescheiden op afstand . Vaak betrekt men ook de huidige huiseigenaren erbij .
Men vindt het ook vaak heel erg interessant , ook gastvrij , om erbij te zijn , zo er familie is , en ik moet heel eerlijk zeggen , dat ik weinig familieleden heb getroffen van al die stenen , die ik al tot nu toe gelegd heb . Dat geeft wel aan , hoe weinig mensen er ooit over zijn gebleven . De tragedie is groot en werkt anoniem nog steeds door .
Dat realiseert men zich niet , maar dat is wel een gegeven .
Ja , en daar kom je dus achter , onder andere , als je familieleden zoekt Van deze vermoorde vlametselaars . Ja , correct , dat je dan . Ik noem het maar even zo , je wil de club compleet hebben De huiseigenaren , de logebroeders En de familieleden .
Maar ja , de eerste twee groepen , dat gaat wel , maar helaas de familieleden , die zijn er gewoon niet meer , en daarom vind ik het een plicht van mijn generatie , nog om deze stenen te mogen leggen . Ja , het is een eer en een plichtenen te mogen leggen ?
Ja , het is een eer en een plicht . Kan ik me voorstellen , wat goed , dat jullie dit hebben opgepakt ?
Ja , Ik zei net , al Deze generatie En ik mag mij de eerste generatie Na de oorlog noemen Heeft nog de binding . Mijn ouders , of vele ouders van mijn generatie , hebben die oorlog beleefd en overleefd . Wij zijn dus eigenlijk nog vrijwel direct betrokkenen bij die oorlog . Dus het is aan ons , om dit nog te doen , of te mogen doen .
We hadden het in het vorige gesprek hier al even
¶ De waarde van herinneren
over . Maar ik weet , dat mijn opa in de Tweede Wereldoorlog heeft gevochten op de Grebbeberg , en voor mij is dat iemand , die ik heb , gekend , en ik vertel dat ook aan mijn dochters . Maar voor mijn dochters is dat mijn opa , dus dat is voor hun alweer een generatie verder , net zoals dat ik naar de opa van mijn ouders kijk .
Dat is ook iemand , die ik niet gekend heb , en het is natuurlijk iets , wat op die manier langzaam weg zou kunnen hebben in de geschiedenis .
Kijk , we hebben het over de Tachtigjarige Oorlog , maar dat is voor ons een historisch feit , niet meer dan dat . En zo zal de Tweede Wereldoorlog Ooit ook die plek In de historie gaan krijgen . Maar nu is hij nog vers , en vers genoeg , om dit te doen , en ik vond dit belangrijker dan om een boek te schrijven .
Ja , het is allebei tastbaar , het vertelt allebei de geschiedenis . Maar zoals het niet voor niks een struikelsteen heet , hier struikel je er ook over , want het ligt gewoon . Als ik bij mij in de wijk kijk , daar liggen er een heel aantal . Er zijn ook apps voor , als je wil weten , van waar het ligt . Ik zal even kijken , welke app ik heb .
Oh ja , mijn app heet gewoon Stolpersteinen . De eerste keer , dat ik die app opende en gewoon een willekeurige steen aanklikte , hier in de bos , dan Ja , kwam ik meteen bij een gezin met jonge kinderen . Er staan foto's in het staat , geschiedenis , in hoe mensen hier zijn komen wonen , wat hun laatste reis geweest is richting de vernietigingskampen .
Er is heel veel informatie te vinden , en ik vind het best wel heftig om te lezen , want het maakt het heel erg tastbaar . En Spies , wat jij in het begin ook zei Het zijn mensen gewoon in de samenleving , die vrienden , familie , kennis en buren hadden .
Het zijn echte mensen , en dat is door middel van die stenen En dat hele verhaal , wat erachter vandaan komt , Wordt het heel tastbaar .
Ja , dat is juist , en dat is ook , wat mij ook zo intrigeerde . Nogmaals , toen ik hier aan begon . Toen had ik wel als het ware een lijst met namen en uiteindelijk , waar men vermoord is of overleden . Maar dat was het ook , totdat ik er dieper op inging en elke Joodse vrijmselaar ging lezen , als het ware .
En toen kwamen we erachter , wat men eigenlijk bijzonder was , en bijzonder daar bedoel ik mee , wat men betekende in de maatschappij En wat men de maatschappij aanbood , en hoe belangrijk of onbelangrijk men ook was , men maakte deel uit van die maatschappij .
En die zijn weggerukt , omdat ze Jood waren , en dat is , waarom ik vind , dat je op een of andere manier de mensen weer moet terugbrengen . Dan schiet men ineens weer iemand te binnen . De oprichter van de Philharmonisch Orkest in Rotterdam was een Jood . Zijn naam wordt nauwelijks nog genoemd , maar hij is wel de grondlegger geweest voor een prachtig orkest .
En daarmee wil ik eigenlijk aangeven , men maakte deel uit van deze maatschappij , men deed iets , men gaf ook iets aan de maatschappij . En wat mij in dit hele verhaal zo frappeert , dat is , dat die maatschappij eigenlijk in die jaren min of meer toch de rug toegekeerd heeft En het heeft laten gebeuren . En dat schok vind ik nog steeds chockerend .
Joodse vrijwetselaren , dat waren eigenlijk liberale joden , liberaal in de zin van ze leefden vrij , liberaal in de zin van ze leefden vrij , wisten , dat ze Joods waren , maar namen niet deel aan Joodse culturele gebeurtenissen . Ze waren niet kerks , ze waren veralgemeend , ja , ze waren een deel van de maatschappij .
Het waren wel Joden , en om de reden , dat ze Jood waren , zijn ze vermoord , en dus hebben ze niet als Jood gefunctioneerd in de maatschappij , maar als persoon . Een arts uit Amsterdam was een hele bekende man op het gebied van mondziekte . Daar was hij gespecialiseerd , had veel patiënten van overal vandaan .
Hij was Joods , hij was ook vrijmetselaar , maar hij deelde zijn kennis , om mensen beter te maken , en dat is , wat ik eigenlijk bedoel . Die Joodse vrijwetslaren maakt een deel uit van de omgeving , maar de omgeving deed niks terug En liet het gebeuren .
Ik vind , dat ik de plicht heb , om dit te doen En stel de luisterende mensen en die denken ik vind het mooi , ik vind het een mooi doel , ik zou hier ook aan willen bijdragen , of wat dan ook ? Kan men iets doen ?
Ja , men kan . Men kan zelfs een briefje schrijven , als men het behoefte heeft , om een gedachte op papier te zetten , maar financieel is deze Stichting Een ambiestichting . Dus mochten ze behoefte hebben , om een donatie te doen , dan kan dat altijd .
We gaan het gesprek een beetje afronden . Is er nog iets , wat we gemist hebben ? Eddy , ben ik nog iets vergeten te vragen , of is er nog iets , wat jij wil vertellen , wat we nog niet behandeld hebben ?
Ik geloof , dat alles eigenlijk wel voorbij is gekomen .
Oké , heel fijn , onwijs bedankt . Ik ga de naam van de stichting in de show notes zetten , stichting Ziekaron , en alle andere relevante informatie , die we besproken hebben . Eddy , heel erg bedankt voor dit gesprek , graag gedaan . Bedankt voor het luisteren naar deze aflevering van de Vrijmetselaars podcast . Ik vind het leuk , als je contact met me opneemt .
Dit kan via Instagram of Facebook . Zoek in beide gevallen op Vrijmetselaars podcast , en je kan me ook een mailtje sturen op vrijmetselaarspodcastgmailcom . Vanaf aflevering 30 is er van elke aflevering een transcriptie beschikbaar . Deze transcriptie is te vinden op de website van de podcast . Luister je graag naar de Vrijmetselaarspodcast en waardeer je de afleveringen .
Dan kan je nu ook een fooi geven . Tot de volgende aflevering .