We wtorek, przed połączonymi izbami Kongresu, Joe Biden wygłosił doroczne orędzie o „stanie unii”. Opowiadamy wam o dramaturgii całego przedsięwzięcia: o ustalonych rytuałach, przerysowanych reakcjach, całej jego teatralności i powtarzalności, która jednak co roku ekscytuje Amerykanów ze szczególnym uwzględnieniem mediów. Dowiecie się o czym mówił prezydent: jak chwalił się swoimi osiągnięciami, stanem gospodarki, niskim bezrobociem; jak łajał firmy naftowe i farmaceutyczne, które odnotowują rek...
Feb 11, 2023•1 hr
7 stycznia po godzinie 20. czarny mężczyzna zostaje zatrzymany przez policję w Memphis. Powodem jest rzekomo niebezpieczna jazda ( reckless driving ). Policjanci z elitarnej jednostki SCORPION są wulgarni i agresywni, próbują obezwładnić zatrzymanego. Podejrzewają, że może być pod wpływem narkotyków, co później okaże się nieprawdą. Tyre Nichols – wysoki, chudy 29-latek – wyrywa się im i ucieka, ale zostaje złapany dosłownie kilkadziesiąt metrów dalej i brutalnie pobity. Dwóch policjantów przytrz...
Feb 04, 2023•1 hr•Ep. 123
Cóż to jest za zdolny człowiek! Urodził się w biedzie (lub bogactwie); zdobywał osiągnięcia sportowe (w szkołach do których nigdy nie chodził); przeżył szereg osobistych tragedii, w tym śmierć w World Trade Center matki (której nie było wtedy w Stanach Zjednoczonych), prowadził działalność charytatywną na rzecz chorych zwierząt (pieniądze wziął do kieszeni), jest Brazylijczykiem, Angolczykiem, Żydem, gejem (albo i nie), występował jako drag queen (albo i nie), jest milionerem (albo i nie), nazyw...
Jan 28, 2023•1 hr 7 min
W garażu przy ukochanym Chevrolecie Corvette z 1967 roku – tam prawnicy Joego Bidena znaleźli tajne dokumenty pochodzące jeszcze z czasów jego wiceprezydentury. Nie było to pierwsze takie odkrycie – wcześniej dokumenty znaleziono w siedzibie jego think tanku w Waszyngtonie oraz innych częściach prezydenckiego domu w Wilmington, w stanie Delaware. Jak się tam znalazły? Co w nich jest? Póki co mamy jedynie szczątkowe informacje, ale wiemy jednak, że pierwszą transzę znaleziono już 2 listopada, a z...
Jan 21, 2023•1 hr 8 min
17 stycznia mija równo 130 lat od chwili, gdy zorganizowany z pomocą Amerykanów zamach stanu obalił królową Liliuokalani i położył kres istnienia niezależnego Królestwa Hawajów: uznawanego na scenie międzynarodowej państwa z własną historią, językiem, konstytucją, parlamentem oraz monarchami, których podejmowano z honorami na europejskich dworach i w Białym Domu. W dzisiejszym odcinku opowiemy wam o relacjach między Hawajami a Stanami Zjednoczonymi: o cukrowych oligarchach, traktacie o „wzajemno...
Jan 14, 2023•59 min
Piętnaście głosowań – tyle potrzeba było, żeby Izba Reprezentantów w końcu zdecydowała o wyborze spikera. Ten wybór to pierwsze i najważniejsze zadanie nowej Izby. Zwykle dokonuje się już w pierwszym głosowaniu, ale nie tym razem. Dlaczego to tak ważne? Bez spikera Izba Reprezentantów nie funkcjonuje: kongresmeni nie mogą zostać zaprzysiężeni, nie można przyjąć regulaminu, obsadzić komisji, przyjmować ustaw itd. Tymczasem Partia Republikańska, choć wygrała wybory i ma większość mandatów w Izbie,...
Jan 07, 2023•1 hr 10 min
1 stycznia mija 160 lat odkąd weszła w życie Proklamacja Emancypacji, słynny dokument stawiany czasem w jednym szeregu z Deklaracją Niepodległości czy Konstytucją Stanów Zjednoczonych. Czy 1 stycznia 1862 roku prezydent Abraham Lincoln rzeczywiście wyzwolił niewolników? Ile jest prawdy w wizerunku „wielkiego wyzwoliciela”? Czy Lincoln był abolicjonistą, który wierzył w równość ludzi białych i czarnych, czy rasistą, który chciał pozbyć się czarnych z Ameryki i wysłać ich do Afryki albo Ameryki Śr...
Dec 31, 2022•1 hr 2 min
Dziś odcinek albo bożonarodzeniowy, albo świąteczny, jak kto woli. Na początek będzie trochę pastusiakowania, ciekawostek na temat Bożego Narodzenia w Białym Domu: dowiecie się który prezydent jako pierwszy wstawił choinkę, a który domek z piernika; jakie są motywy dekoracji świątecznych i skąd bierze się choinkę, która staje w Pokoju Niebieskim Białego Domu. A potem przejdziemy do poważniejszego tematu: „wojny z Bożym Narodzeniem”, którą podobno prowadzi bezbożna lewica. Czy wiecie, że za czasó...
Dec 24, 2022•52 min
Po dwudziestu latach w Partii Demokratycznej doszło do prawdziwej rewolucji pokoleniowej: 82-letnia Nancy Pelosi odchodzi na emeryturę, w roli lidera partii w Izbie Reprezentantów zastąpi ją 52 letni Hakeem Jeffries. Całe trzyosobowe kierownictwo klubu, złożone dotychczas z polityków 80+, zastąpią politycy młodsi o średnio 30 lat. Średni wiek Amerykanina to 38 lat, ale tylko 5 procent kongresmenów ma tyle lub mniej. Przed czterdziestką jest tylko jeden senator, a rekordziści dobiegają dziewięćdz...
Dec 17, 2022•1 hr
Urzędujący senator Demokatów, Raphael Warnock, pokonał kandydata Republikanów, Herschela Walkera. Dlaczego na ten wyścig senacki obie partie wydały w sumie ponad 420 milionów dolarów? Jakim kandydatem był Walker, jakim Warnock i co jego wygrana oznacza dla Demokratów? Czy Joe Manchin przestanie być wreszcie panem i władcą Senatu? Opowiemy wam o tym jak doszło do tego, że bezpiecznie republikańska Georgia ma teraz dwóch demokratycznych senatorów i zastanowimy się nad tym, jakie znaczenie będzie m...
Dec 10, 2022•1 hr 5 min
Prawie wszyscy są zgodni, że największym wygranym listopadowych wyborów jest Ron DeSantis, gubernator Florydy. Kiedy wygrał wyścig o reelekcję – o imponujące 20 pkt procentowych – jego zwolennicy skandowali „Jeszcze dwa lata!”. Nie cztery, ile wynosi kadencja gubernatora, ale dwa – czyli do wyborów prezydenckich w roku 2024. W dzisiejszym odcinku opowiadamy o nowej nadziei Partii Republikańskiej. W jaki sposób niewyróżniający się kongresmen został gubernatorem trzeciego największego stanu w kraj...
Dec 03, 2022•1 hr 3 min
W ostatnich odcinkach dużo było o bieżącej polityce, więc obecnie sięgamy do historii i to sięgamy głęboko, bo do początków nie tylko Stanów Zjednoczonych, lecz także mitów założycielskich narodu amerykańskiego. Wszystkim, którzy choćby w minimalnym stopniu interesują się USA, doroczne Święto Dziękczynienia kojarzy się z indykiem na talerzu, rodziną przy stole, meczem futbolu amerykańskiego w telewizji, paradami na ulicach i dość kuriozalną ceremonią „ułaskawienia” indyka przez prezydenta. Jak w...
Nov 26, 2022•54 min
Republikanie przejęli kontrolę nad Izbą Reprezentantów, to już pewne. Dlaczego jednak ich przewaga będzie tak skromna? Dlaczego wielkie zwycięstwo Republikanów się nie zmaterializowało? Próbujemy odpowiedzieć na te pytania przyglądając się wynikom exit polls, a także odwiedzając dwa miejsca na mapie wyborczej Stanów Zjednoczonych: Arizonę, gdzie przegrała Republikanka Kari Lake, oraz Scranton w Pensylwanii, gdzie w głosującym na Trumpa okręgu po raz kolejny zwyciężył Demokrata. Rozmawiamy z Bory...
Nov 18, 2022•59 min
Liczenie głosów po wtorkowych wyborach jeszcze trwa, ale i tak sporo już wiemy. Chociaż okoliczności były dla Republikanów wymarzone – wysoka inflacja, nisko oceniany prezydent, rosnąca przestępczość – nadzieje na wielki sukces spełzły na niczym. Większość w Izbie Reprezentantów zapewne uda się im uzyskać, ale nawet jeśli tak się stanie, przewaga będzie niewielka. A to oznacza kłopoty dla nowego spikera Izby Reprezentantów, który będzie uzależniony od głosów najbardziej radykalnych członków repu...
Nov 12, 2022•1 hr 8 min
Dziś zapraszamy was na odcinek wyjątkowy – i to nie tylko dlatego, że publikujemy go w poniedziałek. W sobotę spędziliśmy łącznie ponad 6 godzin na płycie lokalnego lotniska w Latrobe, w zachodniej Pensylwanii, gdzie odbył się wiec poparcia dla republikańskich kandydatów z tego stanu: Douga Mastriano i Mehmeta Oza. Główną atrakcją był jednak – nie ma co do tego wątpliwości – eksprezydent Donald Trump, który przyleciał do Latrobe swoim „Trump Force One”. W tym odcinku opowiemy wam cośmy na wiecu ...
Nov 07, 2022•36 min
Podkast amerykański jest jednym z patronów medialnych 13. edycji American Film Festival, która od 8 do 13 listopada tego roku odbędzie się we Wrocławiu, zaś w wersji online od 8 do 20 listopada. Z tej okazji w dzisiejszym odcinku omawiamy kilka filmów dokumentalnych, które możecie obejrzeć na festiwalu, a także dwa filmy Roberta Altmana z pierwszej części retrospektywy tego reżysera, zaplanowanej na tę i przyszłoroczną edycję AFF. Opowiadamy o „Buntowniczce Rosie Parks” (reż. Johanna Hamilton, Y...
Nov 05, 2022•1 hr 3 min
Dziś podsumowanie przedwyborcze z którego dowiecie się o co toczy się rywalizacja, które wyścigi są kluczowe, jak wyglądają strategie obu partii, jacy są najważniejsi, najciekawsi (ale i najdziwniejsi) kandydaci do fotela gubernatora czy sekretarza stanu, do Izby Reprezentantów i do Senatu. Zapraszamy was na przegląd kraju: przechodzimy z zachodu na wschód, od Alaski po Wisconsin. Dowiecie się dlaczego w zdawałoby się bezpiecznych „niebieskich” stanach –Oregonie, Waszyngtonie i Kalifornii – sfru...
Oct 29, 2022•1 hr 23 min
Polityka zagraniczna zwykle nie odgrywa w wyborach tak ważnej roli jak sprawy wewnętrzne. W przypadku nadchodzących wyborów w USA sprawy zaangażowania w świecie przebijają się jednak do kampanii. A jako że mowa o wciąż najpotężniejszym militarnie państwie globu, to także my powinniśmy się tym dyskusjom przysłuchiwać. I tak Kevin McCarthy – lider Republikanów w Izbie Reprezentantów – postawił dalszą pomoc dla Ukrainy pod znakiem zapytania. Stwierdził, że jeśli jego partia odzyska kontrolę nad Izb...
Oct 22, 2022•52 min
Do wyborów w połowie kadencji został niecały miesiąc. Omawialiśmy już losy różnych kandydatów Partii Republikańskiej, ich słabości, a także poważne spory wewnątrzpartyjne. Dziś koncentrujemy się na Demokratach, dla których ostatnie miesiące były jak przejażdżka kolejką górską – po ostrym zjeździe przed kilkoma miesiącami, wyrok Sądu Najwyższego znoszący ogólnokrajowe prawo do przerywania ciąży zmienił dynamikę kampanii. Skazywani na pożarcie Demokraci nagle dostrzegli szansę na podjęcie walki – ...
Oct 15, 2022•1 hr 6 min
W październiku 1962 roku świat wstrzymał oddech: przez trzynaście dni Stany Zjednoczone i Związek Radziecki znalazły się o włos od wybuchu wojny nuklearnej, która najpewniej obróciłaby świat w gruzy. W powszechnie znanej wersji tamtych wydarzeń prezydent John F. Kennedy wykazał się nadzwyczajnymi umiejętnościami: był stanowczy, ale rozważny; oparł się zarówno bezmyślnym wojskowym, którzy parli do użycia siły, jak i tchórzliwym dyplomatom, którzy woleli ustąpić Sowietom. W ostatecznym rozrachunku...
Oct 08, 2022•1 hr 4 min
O tym, że amerykańskie społeczeństwo jest głęboko podzielone nie trzeba nikogo przekonywać. Odsetek Republikanów mających „bardzo negatywną opinię” o Demokratach wzrósł z 21 procent w roku 1994 do 62 procent obecnie. Nieco ponad połowa Demokratów ma równie negatywne zdanie o Republikanach, chociaż jeszcze w 1994 roku było to jedynie 17 procent. Coraz częściej za największe zagrożenie dla bezpieczeństwa kraju Amerykanie uznają nie wpływy innych państw, ale właśnie swoich rodaków. Zwolennicy obu p...
Oct 01, 2022•1 hr 8 min•Ep. 104
Dziś odwiedzamy Alaskę, o której w doniesieniach z USA rzadko słychać, a szkoda, bo tamtejsza polityka jest wyjątkowo pokręcona – a przez to wyjątkowo ciekawa. Opowiadamy nieco o historii tego stanu, o jego niezależnym rysie, mieszance libertarianizmu i progresywizmu, i o politykach, którzy reprezentują Alaskę w Waszyngtonie, czyli jak to się mówią tamtejsi mieszkańcy: „na zewnątrz”. Opowiadamy o potężnych alaskańskich dynastiach politycznych, Begichów i Murkowskich, a także o Sarze Palin, która...
Sep 24, 2022•1 hr 2 min
Ostatnie prawybory tego sezonu za nami, znamy już wszystkich kandydatów i wszystkie kandydatki obu partii na gubernatorów, do Izby Reprezentantów i do Senatu, więc najwyższy czas na jakieś podsumowanie. Dziś zajmiemy się Republikanami – i tym, kto krzyżuje plany Mitcha McConnella. Na przykładzie porażki Liz Cheney w Wyoming opowiemy wam o walce trumpistów z antytrumpistami. Odpowiemy na pytanie czy wsparcie Donalda Trumpa rzeczywiście zawsze gwarantowało wygraną, jak zwycięstwo w prawyborach ma ...
Sep 17, 2022•1 hr 9 min
Wracamy po przerwie wakacyjnej i zapraszamy na pierwszy odcinek nowego sezonu, w którym opowiemy o najważniejszym wydarzeniu minionego miesiąca: 8 sierpnia agenci FBI przez dziewięć godzin przeszukiwali Mar-a-Lago, rezydencję Donalda Trumpa w Palm Beach na Florydzie, w poszukiwaniu poufnych, tajnych i ściśle tajnych dokumentów, które były prezydent zabrał opuszczając Biały Dom. Bezprecedensowe przeszukanie było skutkiem wielomiesięcznych prób polubownego odzyskania dokumentacji podejmowanych prz...
Sep 10, 2022•1 hr 4 min
Tym razem oddajemy w Wasze uszy odcinek wyjątkowy – setny i kończący drugi sezon podkastu. Po 99 nagraniach, w których mówiliśmy amerykańskim społeczeństwie, polityce i historii, tym razem z roli opowiadających przechodzimy do roli odpowiadaczy. W rolę pytającego wciela się z kolei wyjątkowy gość – pisarz, autor polarnych powieści kryminalnych, a prywatnie fan „Podkastu amerykańskiego” – Wojciech Chmielarz, autor podkastu „Zbrodnia na poniedziałek”. Bardzo Wojtkowi dziękujemy. Rozmawiamy o „kuch...
Aug 06, 2022•1 hr 22 min
W dzisiejszym odcinku polecamy wam trzy książki o Stanach Zjednoczonych, które ukazały się niedawno lub ukażą się lada chwila. Nicholas Kristof, Sheryl WuDunn, "Biedni w bogatym kraju. Przebudzenie z amerykańskiego snu" (tłum. Anna Gralak, Czarne 2022). Małżeństwo laureatów Pulitzera na przykładzie mieszkańców jednego miasteczka w Oregonie pokazuje jak łatwo w Stanach zrobić nieostrożny krok i „spaść z liny” względnego bezpieczeństwa socjalnego. I jak powrót do normalnego życia” jest dla większo...
Jul 30, 2022•1 hr 12 min
W czerwcu teksańska Partia Republikańska urządziła konwencję i przyjęła swój program: 40 stron od których włos się jeży na głowie. Teksańscy Republikanie nie uznają Bidena za legalnie wybranego prezydenta, wzywają do wystąpienia z ONZ, zniesienia podatku dochodowego i płacy minimalnej, zakazu finansowania szybkiej kolei i edukacji seksualnej. Nie istnieją osoby transpłciowe, a homoseksualizm jest „nienormalnym wyborem”. Słowo „Bóg” pojawia się osiemnaście razy, demokracja raz. Najlepsze jednak n...
Jul 23, 2022•54 min
Prezydent John F. Kennedy w smokingu spogląda na stojącą obok młodą dziewczynę. Ta, nieco onieśmielona, ale uśmiechnięta patrzy prosto w obiektyw. Zdjęcie jakich wiele, niespecjalnie przyciąga uwagę. Ciekawe staje się dopiero wówczas, gdy wiemy kto na nim jest. Kobieta z fotografii to Nancy D’Alesandro, która za dwa lata zostanie Nancy Pelosi. Niecałe pół wieku później, w 2007 roku, będzie pierwszą w dziejach Stanów Zjednoczonych kobietą na stanowisku spikera Izby Reprezentantów, czyli trzecią o...
Jul 16, 2022•1 hr 22 min
Zapraszamy na kolejny odcinek o partyjnych prawyborach, które toczą się w Partii Republikańskiej i Partii Demokratycznej. Dowiecie się jak idzie Donaldowi Trumpowi vendetta przeciw tym Republikanom, którzy go „skrzywdzili”: gubernatorowi i sekretarzowi stanu w Georgii (którzy nie chcieli dla niego odwrócić wyniku wyborów prezydenckich) oraz Liz Cheney, kongresmence z Wyoming (która wiceprzewodniczy komisji do zbadania okoliczności wydarzeń z 6 stycznia). Opowiemy wam o tym, czy trumpizm naprawdę...
Jul 09, 2022•56 min
Chociaż w tym odcinku mówimy wiele o Donaldzie Trumpie to tak naprawdę głównym bohaterem nie jest on, lecz amerykańska demokracja, dla której były prezydent i jego zwolennicy wciąż stanowią wielkie zagrożenie. Właśnie mija rok od powołania specjalnej Komisji Izby Reprezentantów ds. zbadania ataku na Kapitol 6 stycznia. Republikanie w Izbie chcieli oddelegować do niej ludzi, którzy powielali kłamstwa Trumpa o sfałszowanych wyborach, w ataku na Kapitol nie widzieli niczego złego, a nawet sami bral...
Jul 02, 2022•1 hr 20 min
