Episode description

Deze week twintig jaar gelden nam het toenmalige, demissionaire kabinet-Balkenende een bizar besluit. Nederland zou een Amerikaans-Britse inval in Irak politiek steunen, maar niet militair. Dus een beetje solidair met de Grote Leiders in Washington en Londen, en een beetje solidair met de PvdA, die tegen de oorlog was, maar ook potentieel coalitiepartner. Beetje zwanger, zogezegd. 

Het bleek een zinloze exercitie, want de onderhandelingen met de PvdA liepen vast, en er kwam een kabinet van CDA, VVD en D66. Zeven jaar later zou de commissie-Davids, die de episode tot in de details onderzocht, het politiek-wel-militair-niet besluit postuum in spaanders hakken. 

Het maakte allemaal deel uit van een van de donkerste momenten uit de recente geschiedenis. Het duo Bush en Blair wist zeker dat Irak over massavernietigingswapens beschikte, hoewel een onderzoeksteam van de VN die niet kon vinden. Formeel beriepen de voorstanders van de oorlog zich op resolutie 1441 van de Veiligheidsraad, die Irak veroordeelde omdat het stelselmatig eerdere resoluties over ontwapening van het land had genegeerd. Op 20 maart 2003 vielen de Amerikaanse en Britse krijgsmacht Irak binnen, met een beetje Nederlandse politieke steun, dus. Wat volgens Bush en Blair een bevrijding moest worden, leidde tot een bezetting, waarin in de eerste acht jaar, de zogenoemde ‘gevechtsperiode,’ 4.600 Amerikanen en 270.000 Irakezen omkwamen. De operatie kostte tot op dat moment 2.000 miljard dollar. 

Saddam Hoessein had, met zijn soennitische minderheid, een apartheidsregime geleid, waarin de Koerden in het noorden, en de overgrote meerderheid van sjiieten in het zuiden werden onderdrukt. Het onderwijs, de krijgsmacht, de ambtenarij, de ministeries – vrijwel alles was in soennitische handen. Bush benoemde de diplomaat Paul Bremmer tot zetbaas in Irak. Die beging een catastrofale fout door de totale soennitische machtsstructuur te ontslaan. Waaronder 400.000 soldaten en officieren, die van de ene op de andere dag hun status en hun inkomen kwijt waren. Die hielpen met het opzetten van een guerrillabeweging, en uiteindelijk de terreurorganisatie IS. 

Wat vrijwel iedereen zag aankomen, gebeurde: Iran trok de banden met Bagdad en de sjiitische meerderheid aan, en ging er met de buit vandoor. Daarmee werd Iran uiteindelijk ook winnaar van de Iraans-Iraakse oorlog uit de jaren ’80. Een mega-verlies waarmee de VS en het VK de geschiedenis ingaan – met een beetje Nederlandse steun.

See omnystudio.com/listener for privacy information.