Felsefede din-ahlak ilişkisi (II)
Din-Ahlak ilişkisini tartışmaya devam ediyoruz. İslam inancına göre iyi insan olmak için Müslüman olmak şart mıdır? İlahiyatçı akademisyen ve yazar Prof. Mustafa Öztürk anlatıyor.
Din-Ahlak ilişkisini tartışmaya devam ediyoruz. İslam inancına göre iyi insan olmak için Müslüman olmak şart mıdır? İlahiyatçı akademisyen ve yazar Prof. Mustafa Öztürk anlatıyor.
İyi insan olmak için dini inanç gerekli (olmazsa olmaz) koşul mudur? Dini inanç, ahlak için yeterli midir? Mantıkta "gerekli/yeterli koşul" ayrımı nasıl yapılmalı?
"Philo-sophia" = "Bilgelik sevgisi" demek. Peki, bugün Felsefe'nin bilgelikle ilişkisi nedir? Bilge insanlar Felsefeciler arasından mı çıkar? Aforizmaların bilgelikle ne ilgisi var? Bir aforizma ustası olan Nietzsche bu konuda derdi? Açık Bilinç'te Felsefe tartışmalarına devam ediyoruz.
"Kuşkuculuk" akımının temel sorunsalı, gerekçeleri ve örneklerini "Felsefe Akımları" dizimizin ikinci bölümünde, East Carolina Üniversitesi'nden Dr. Ümit Yalçın ile incelemeye devam ediyoruz.
Yeni bir diziye başlıyoruz: Felsefe akımları. İlk bölümde, "Felsefe nedir?", "Felsefeci ne iş yapar" sorularıyla giriş yapıyoruz. East Carolina Üniversitesi'n den felsefeci Dr. Ümit Yalçın anlatacak.
Yeni yıl kararları alıyoruz, kendimize hedefler koyuyoruz, ama genellikle sürdüremiyoruz. Neden? Asıl sorun, irade gücümüzün az olmasında mı? "Kurabiye ve turp deneyi" ne söylüyor? Alışkanlıkların konuyla ne ilgisi var?
Risk altındayken karar mekanizmalarımız nasıl değişiyor? Batık projelerden niçin kolayca vazgeçemiyoruz, akılsızca sürüklenebiliyoruz?
Kavramsal sanat, sanatın sınırlarını nasıl yeniden belirlemiştir? "Çatalda köfte heykeli" benzeri eserler, hangi koşullarda sanat olurdu? Serkan Özkaya ile sanat felsefesi serisinin üçüncü ve son bölümünde anlatıyor.
Balmumu müzeleri, şehir müzelerindeki canlandırmalar, maketler üzerinden "bu da sanat mı?" sorusunu izlemeye devam ediyoruz. Konuğumuz, Prof. Gülçin Aksoy Özdemir ile konuşuyoruz.
Bu programla üç bölümlük yeni bir seriye başlıyoruz. Bu kez sorumuz sanat felsefesinden geliyor: Neye sanat denir, neye denmez? Niye? Hangi kıstaslarla neyin sanat olup olmadığını tartışabiliriz? Sanat felsefesi serisinin ilk bölümünde, küratör, akademisyen, ve Açık Radyo programcısı Ekmel Ertan ile konuşuyoruz.
Stresin psikolojik etkileri neler? Stres unsurlarını nasıl yönetebiliriz? Aynı durumlar bazı insanlarda stres yaratırken bazılarında yaratmayabiliyor. Hatta aynı kişi hayatının farklı dönemlerinde birbirine eş koşullara farklı stres tepkileri verebiliyor. Yani stres konusunu, bu koşullara maruz kalan kişilerin ("öznelerin") psikolojisinden bağımsız düşünemeyiz. Travma sonrası stres bozukluğu nedir? Nasıl ortaya çıkar? Peki bazı kişilerin strese karşı dayanıklılığını ("resilience") nasıl açıklaya...
Hayatımızda stres niye var? Stresin iyisi, kötüsü olur mu? Stresi ne tetikler, bedenimiz nasıl cevap verir? Hormanların stres tepkisindeki rolü nedir? Nörofizyolog Prof. Ertan Yurdakoş ile stres serimizin ikinci bölümünde konuşuyoruz.
Stres nedir, niçin ve nasıl ortaya çıkar? Stresin fizyolojik ve psikolojik etkileri nelerdir? Belirsizlik yalnız insanlarda değil pek çok başka canlıda da niçin strese neden olur? Üç bölümlük "stres" serimizin ilk bölümünde tartışıyoruz.
Nörobilim, zihin felsefesi için yararlı mı, gerekli mi? Felsefeciler, bilimsel verilere nasıl yaklaşmalı? Felsefe-bilim ilişkisi üzerine gerçekleştirdiğimiz ikinci programımızda Phainomena dergisinin kurucusu, felsefeci Dr. Kaan Özkan ile konuşuyoruz.
Felsefe, bilim için yararlı mı? Gerekli mi? Peki bilimin felsefeye katkısı nedir, ne olmalı? Bilim ve felsefe tarihi bize ne söylüyor? Bu hafta zihin felsefesi - nörobilim çerçevesinde iki programlık bir serinin ilk bölümünü gerçekleştiriyoruz.
Bilimde "bağlantısallık" nedir? Yeni nörobilim, "yaşamdaşlık" kültürüyle nasıl bir köprü kuruyor? Beyin cerrahı ve Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi dekanı Prof. Türker Kılıç ile bağlantısallık ve yaşamdaşlığı konuşuyoruz.
Haziran ayında ABD'de onaylanan yeni Alzheimer ilacı işe yarıyor mu? Nasıl çalışıyor? Hangi aşamadaki hastalar için faydalı? Maliyeti ne? Nörolog Prof. Hakan Gürvit anlatıyor.
Kişisel yazışmalarımız başkaları tarafından nasıl izlenebilir (veya izlenemez)? Bilgisayarımızı ve telefonumuzu casus yazılımlara karşı nasıl koruyabiliriz? Nelere dikkat etmeliyiz? İçinde casus yazılım barındıran bir telefon kullandığımızı nasıl anlayabiliriz? Konuğumuz Prof. Tuna Tuğcu ile casus yazılımlar üzerine olan ikinci programımızda bu tür pratik sorulara yanıt arıyoruz.
Casus yazılım nedir, nasıl çalışır? Telefonunuzdaki yazışmalara her isteyen casus yazılımlar sayesinde ulaşabilir mi? Bilgisayar bilimci Prof. Tuna Tuğcu anlatıyor.
Freud'a göre düşleri nasıl yorumlayabiliriz? Düşlerin sembolik olması ne demek? Psikanaliz, düşlerin içeriği konusunda ne diyor? Dr. Talat Parman'la Freud ve Düşler
Rüyalarımızın bir anlamı var mı? Rüyaların oluşturulması ve yorumlanmasında, beyin sapı ve korteks arasındaki ilişkiyi Prof. Hakan Gürvit ile konuşuyor, "Uyku-Rüyalar" serimize devam ediyoruz.
Konuğumuz Prof. Dr. Hakan Gürvit, nörobiyologlar ile psikanalistler arasındaki bu yaklaşım farkını rüyaların "zarfı" ile "mazrufu" arasındaki fark açısından açıklıyor. Nörobiyoloji zarf, yani rüyaları oluşturan süreç ile, Psikanaliz ise mazruf, yani rüyaların içeriğiyle ilgileniyor. Ne var ki, Freud'un Psikanalitik geleneği oluşturacak bu önemli ilk adımının ardından rüya araştırmaları bilimsel alanda giderek rüyaların fizyolojisine kayıyor.
2021’de, yani Marmara depreminin 22. yılında, 1999'a oranla neler öğrenmiş durumdayız? Depreme daha hazırlıklı mıyız? Yeterli mi? Başka neler yapmamız gerek? Bugün itibarıyla deprem olasılığı ne, öngörüler neler? Kandilli Rasathanesi’nden Dr. Doğan Kalafat ile konuşuyoruz.
Bir gece yarısı cinayet işleyen birinin, uyku bozukluğu teşhisi sayesinde beraat etme şansı var mı? Uyurken veya uyumaya çalışırken yaşadığımız sorunlar neler? Uykusuzluk, kabuslar, uykuda yürüme, bedensel ve zihinsel arızalar. Açık Bilinç’te uyku patolojileri uzmanı Prof. Derya Karadeniz Uyku-Rüyalar serisinin yedincisi.
Uyuduğumuzda bedenimizde neler oluyor? Uykunun aşamaları neler? Uyumadan yaşayabilir miyiz, ne kadar uyumalıyız, uykuyu önemli kılan şey ne? Açık Bilinç’te Prof. Ertan Yurdakoş ile Uyku-Rüyalar serisinin altıncısı...
Gece-gündüz ritimleri nedir? İçimizde bu ritimleri düzenleyen bir "biyolojik saat" mi var? Işığın uyku ve duygu durumumuz üzerindeki etkileri. Açık Bilinç’te Prof. Reşit Canbeyli ile Uyku-Rüyalar serisinin beşinci bölümü…
Bilişsel bilinçdışı nedir? Freud'un bilinçdışı kavramıyla ortak yanları, farkları neler? İçimizde saklı bir bilgisayar mı var? Bilinçdışımız neler yapmamızı mümkün kılıyor? Açık Bilinç’te Uyku-Rüyalar serisinin dördüncü bölümü...
Bilinçdışı nedir? Bu kavram Freud ile mi ortaya çıktı? Bilinçaltı mı, bilinçdışı mı? Bilişsel bilimin araştırdığı bilinçdışı, Psikanaliz'deki kavramla aynı mı? Açık Bilinç’te uyku-rüyalar serisinin üçüncüsü.
Uykunun bir işlevi var mı, gerekli mi? Uyumazsak ne olur? Rüyaların uykuyla ilişkisi ne? İnsan rüya gören tek canlı mı? Uyku araştırmaları Tıp alanında nasıl meşrulaştı? Açık Bilinç’te uyku ve rüyalar serisinin ikinci bölümü...
Bu hafta, çok ilginç ve renkli sorular ele alacağımız yeni bir seriye başlıyoruz: Uyku ve Rüyalar. Açık Bilinç’te, Fizyoloji, Nörobilim, Psikanaliz, Psikoloji ve Felsefe açısından, "gece hayatımız".