Barışın doğal bir tarihçesi
Sapolsky'nin babunlarda iktidar ve güç dengelerini gözleyerek yazdığı "Barışın Doğal Bir Tarihçesi" başlıklı makalesinden yola çıkarak insan doğası ve barış hakkında konuştuk.
May 17, 2016•29 min•Ep. 169
Açık Bilinç
Güven Güzeldere ve konuklarıyla bilim ve felsefe sohbetleri.
Episodes
Biyoloji ve hakimiyet hiyerarşisi
Açık Bilinç'te bu hafta, Stanford Üniversitesi’nden R.Fernald ve R.Sapolsky'nin araştırmaları ışığında, biyolojide tahakküm ve biat örneklerine bakıyoruz.
May 10, 2016•30 min•Ep. 168
Kifayetsiz ve bihaber
Psikoloji alanında Dunning-Kruger Sendromu olarak bilinen ‘kifayetsiz bihaber’lik durumundan söz ettik. Dunning-Kruger Sendromu, 'cahil cüreti' denilen durumu sosyal psikoloji terimleriyle tanımlıyor.
May 03, 2016•30 min•Ep. 167
"Olağanüstü bilinç halleri"
Olağanüstü bilinç halleri”nin öneminden ve bilim içindeki yerinden söz ettik. "Değiştirilmiş bilinç halleri" çerçevesinde lusid rüya, trans hali, ve ölüme yakın deneyimlerin anlam ve etkilerini konuştuk.
Apr 26, 2016•31 min•Ep. 166
LSD'nin bilinç ve beyin üzerindeki etkileri
LSD'nin beyin ve bilinç üzerindeki etkilerine dair iki yeni araştırma aktarıyoruz. Londra Kraliyet Koleji'nin öncülüğünde geniş bir işbirliğiyle gerçekleştirilmiş çalışmalar, geçen hafta iki bilim dergisinde yayımlandı.
Apr 19, 2016•33 min•Ep. 165
"Soluk mavi nokta"mıza 1.3 milyar ışık yılı öteden gelen sinyal
Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi ve Bilim Akademisi Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Alpar’la "soluk mavi noktamıza" 1.3 milyar ışık yılı öteden gelen bir sinyalin önemini konuştuk.
Apr 12, 2016•29 min•Ep. 164
Yapay zekânın tarihi ve "Mekanik Türk"
Açık Bilinç'te, iki programlık Yapay Zekâ serisinin ilkinde Yapay Zekâ tarihinde satranç ve Go gibi oyunların rolünü konuştuk ve Baron Wolfgang von Kempelen'in 18. yüzyılda inşa ettiği ve dünyanın ilk satranç oynayan mekanik robotu olan "Mekanik Türk"ten söz ettik.
Apr 05, 2016•31 min•Ep. 163
Kütleçekimsel dalgalar ve uzay-zaman
Açık Bilinç'te, iki program boyunca, yüzyıllar süren bir bilimsel çabanın geldiği son nokta olan ve şimdiden 21. yüzyılın en büyük bilimsel sonuçlarından birisi olarak kabul edilen kütleçekimsel dalgalar bulgusunu ele alıyoruz. İlk programda Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi ve Bilim Akademisi Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Alpar’la, kütleçekimsel dalgalar deneyinin ana hatlarından, astronominin tarihsel arkaplanından ve uzay-zaman kavramının evriminden söz ettik. Gelecek programda biraz daha det...
Mar 29, 2016•29 min•Ep. 162
Paylaşımcılık mı, tamahkârlık mı?
Açık Bilinç'te, önümüzdeki hafta başlayacak olan 13. Açık Radyo Günleri Dinleyici Destek Projesi'ne atıfla Nature dergisinde paylaşımcılık-tamahkârlık üzerine yayımlanmış ilginç bir çalışmayı aktardık
Mar 15, 2016•31 min•Ep. 161
Yapay zekânın geleceği
Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde Prof. Dr. Cem Say ile Marvin Minsky ve Yapay Zekâ üzerine konuştuk.
Mar 08, 2016•30 min•Ep. 160
Otorite, itaat ve vicdan
Açık Bilinç’te itaat etmenin beyinde yarattığı değişiklikler üzerine yeni bir araştırma aktardık. Current Biology'de yayımlanan ve ünlü Milgram Deneyi'nin (1961) devamı olarak tasarlanan çalışmanın cevap aradığı soru şu: İtaat eden birey, kendini davranışlarından sorumlu özne olarak görür mü?
Mar 01, 2016•31 min•Ep. 159
Data madenciliği ve Oscar tahminleri
Konuğumuz Dr. Albert Ali Salah. Konumuz data madenciliği. "Big Data" denilen büyük veri kümeleriyle yapılan hesaplamacı analizlerle, pek çok konuda şaşırtıcı tahminler yapmak mümkün oluyor. Bu teknoloji kim tarafından, ne gibi amaçlarla, nasıl kullanılıyor? Konunun etik boyutuyla ilgili ne gibi sorular sorabiliriz?
Feb 23, 2016•33 min•Ep. 158
Üniversitelerde kurumsal özerklik
Açık Bilinç'te bu hafta, konuğumuz Prof. Dr. Raşit Tükel'le şirketleşen üniversite sistemini, YÖK tasarısını, üniversitelerde akademik ifade özgürlüğüyle yan yana var olan zaruri bir nitelik olan kurumsal özerklik konusunu konuştuk.
Feb 16, 2016•32 min•Ep. 157
Türkiye'de üniversitelerin durumu (II)
Prof. Dr. Cem Eroğul ile ülkemizde üniversitelerin tarihçesini ve durumunu konuşmaya devam ediyoruz.
Feb 09, 2016•32 min•Ep. 155
Türkiye'de üniversitelerin durumu
Prof. Dr. Reşit Canbeyli ve Prof. Dr. Gençay Gürsoy'la Türkiye'de üniversitelerin durumunu konuşuyoruz.
Feb 02, 2016•31 min•Ep. 154
Çocuk psikolojisi ve akademisyenlerin barış çağrısı
Doç. Dr. Bilge Selçuk’la çatışma ortamlarında çocuk psikolojisinden ve akademisyenlerin barış çağrısından konuşuyoruz. Koç Üniversitesi Çocuk ve Aile Çalışmaları Laboratuvarı direktörü Bilge Selçuk, çocuklarımızın geleceği için barış şart diyor ve barış çağrısının “ama’sız” yapılmasının gerekliliğinin altını çiziyor.
Jan 26, 2016•30 min•Ep. 153
Akademide ifade özgürlüğü
Açık Bilinç’te Bilim Akademisi başkanı ve Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Alpar'la dünyadan ve Türkiye'den örneklerle akademide ifade özgürlüğü konusunu konuşuyoruz..
Jan 19, 2016•33 min•Ep. 152
"Dokunma yoluyla görebilme"nin felsefi ve nörobilimsel soruları
Açık Bilinç'te "dokunma yoluyla görebilme"nin felsefi ve nörobilimsel sorularından söz edeceğiz. Bu haftaki tartışmamızın odağı: dokunma ile görme arasında köprü kuran "duyumsal değiştirim" (sensory substitution) teknolojileri ve beynin plastisite özelliği. Açık Radyo dinleyicisi olmaya aday bir kişi olan İrlandalı William Molyneux'nun bir mektup yazarak felsefeci John Locke'a sorduğu ve Locke'un 1690'da kitabında yanıtladığı soruyla başlayalım: Gözleri doğuştan görmeyen olan ama dokunma yoluyla...
Jan 12, 2016•31 min•Ep. 150
Ekolokasyon yöntemiyle "kulaklarıyla gören" Daniel Kish'in olağanüstü öyküsü
Açık Bilinç'te gözleri olmayan ama ekolokasyon yöntemiyle "kulaklarıyla gören" Daniel Kish'in olağanüstü öyküsü var. Ekolokasyon, yarasaların karanlıkta ses sinyalleriyle yol bulma ve avlanmasını sağlayan bir biyo-sonar mekanizması. Yarasaların bazı balinalar ve yunusların da kullandığı ekolokasyonla avlandığını, hayvanlarda bilinç üzerine pek çok makalesi ve kitabı bulunan Harvard Üniversitesi'nden Prof. Donald Griffin kanıtlamıştı. Bir yaşındayken iki gözünü de kansere kaybeden D. Kish kendi g...
Jan 05, 2016•32 min•Ep. 149
Karbondioksit artışının insan kognisyonu üzerindeki olumsuz etkileri
Açık Bilinç'te karbondioksit artışının insan kognisyonu üzerindeki olumsuz etkilerini tartışacağız. Haberler kötü: İklim değişikliğiyle gezegenimizi felakete sürüklerken, bir yandan da bununla baş etmek için gereken zihinsel yeteneklerimizi yitiriyoruz. Endüstri devriminden bu yana atmosferde giderek yükselen CO2, insanlık tarihinde en üst seviyelere ulaşmış durumda. Önlem alınmazsa atmosferdeki CO2 seviyesinin yüzyılın sonunda milyonda 900 parçacık seviyesine ulaşacağı öngörülüyor. Yüksek CO2 s...
Dec 29, 2015•30 min•Ep. 148
George Boole'un mantık ve matematiğe katkıları
Açık Bilinç'te, Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Cem Say'la, doğumunun 200. yılında George Boole'un mantık ve matematiğe katkılarından söz edeceğiz. Alan Turing'e kadar uzanan kuramsal hattın en önemli isimlerinden Boole'un "Düşünce Yasaları" (1854) kitabı mantık alanını dönüştürmekle kalmamış, bilgisayar biliminin kuramsal altyapısını da hazırlamıştır.
Dec 22, 2015•27 min•Ep. 147
"Evrim, Bilim, Eğitim Sempozyumu"
Açık Bilinç'te, eğitimci ve yazar Zelal Özgür Durmuş'la, bu hafta sonu, 19-20 Aralık'ta Boğaziçi Üniversitesi'nde gerçekleşecek olan "Evrim, Bilim, Eğitim Sempozyumu"ndan söz edeceğiz. Bu sene V. toplantısı yapılacak olan sempozyum herkese açık ve ücretsiz: http://www.evrimsempozyumu.org Yarınki programda Evrim Sempozyumu'nun tarihçesi ve içeriğine ek olarak, Üniversite Konseyleri Derneği'nin etkinliklerinden ve ülkemizdeki biyoloji müfredatından da konuşacağız. Zelal Özgür Durmuş'un çocuklar iç...
Dec 15, 2015•28 min•Ep. 146
"Vakıtları Yakalamak İstiyorum: Dünden Yarına Nazım Hikmet" sempozyumu
Murat Gülsoy'la 14-15 Aralık'ta Boğaziçi Üniversitesi'nde yapılacak olan "Vakıtları Yakalamak İstiyorum: Dünden Yarına Nazım Hikmet" sempozyumu hakkında konuşacağız. Akademisyen, yazar, yayıncı ve Açık Radyo'da halen yayınlanmakta olan "Türkiye Hikayeleri Anlatıyor" projesinin düzenleyicilerinden olan Prof. Dr. Murat Gülsoy, aynı zamanda Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Araştırma Merkezi'nin kurucu direktörü. Yurtiçi ve ve yurtdışından konuşmacıların katılacağı Nazım Hikmet konferansı kısmen İngiliz...
Dec 08, 2015•32 min•Ep. 145
Dindarlık ve paylaşımcılık ilişkisi
Açık Bilinç'te Bilge Selçuk ile dindarlık ve paylaşımcılık ilişkisi üzerine önemli yeni bir çalışmayı tartışacağız. Geçen ay yayımlanan bu araştırma, Türkiye dahil 6 ülkenin çocuklarında din-ahlak-davranış ilişkisini sorguluyor. Kanada, Çin, Ürdün, ABD, ve G.Afrika'da da yapılan ve üç sene süren bu araştırmanın Türkiye bölümü Koç Üniversitesi Çocuk ve Aile Çalışmaları Laboratuvarı'nda gerçekleştirilmiş: https://cocukaile.ku.edu.tr Laboratuvar Direktörü Doç. Dr. Bilge Selçuk, çalışmayı BirGün Gaz...
Dec 01, 2015•32 min•Ep. 144
Beyin görüntülemede son gelişmeler
Açık Bilinç'te Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Enstitüsü'nden öğretim üyesi Dr. Esin Öztürk Işık'la beyin görüntülemede son gelişmeleri konuştuk. Geçtiğimiz ay, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli kampusunda, Boğaziçi ve Istanbul Üniversiteleri'nin TÜBİTAK ve Organization for Human Brain Mapping'le ortaklaşa düzenledikleri, nörodejeneratif hastalıklarda beyin görüntüleme tekniklerinin tartışıldığı bir çalıştay yapıldı. Yurtiçi ve yurtdışından araştırmacıların bir araya geldiği çalıştay...
Nov 24, 2015•29 min•Ep. 143
Astrolojinin bilimle imtihanı (ikinci bölüm)
Açık Bilinç'te Astroloji'nin bilimle imtihanını konuşmaya devam ediyoruz. Doğduğunuz andaki gök cisimlerinin birbirleriyle ilişkileri, sizin nasıl bir yaşam süreceğinizi, kişilik özelliklerinizi belirleyebilir mi? Gazetelerin Astroloji köşeleri her gün size sağlığınız, finansal durumunuz, aşk hayatınız konusunda gerçek bilgiler sunuyor olabilir mi? Astrolojinin bu tür iddiaları bilim dünyasında sınanıp, geçerlilikleri bilimsel yöntemlerle araştırıldığında nasıl sonuçlar oraya çıkmıştır? Astroloj...
Nov 17, 2015•29 min•Ep. 142
Astrolojinin bilimle imtihanı
Açık Bilinç'te "Astroloji'nin Bilimle İmtihanı: Yıldızlar Size Ne Söylemiyor?" kitabının yazarı Tevfik Uyar'la yıldızlardan, burçlardan, Astroloji'nin iddialarından söz edeceğiz. Astroloji nasıl ortaya çıkmış ve evrilmiştir? Bilim tarihindeki yeri nedir? İddiaları bilimsel olarak sınanmış, doğrulanmış ya da yanlışlanmış mıdır? Jüpiter'in veya Merkür'ün hareketleri bizim psikolojimizi etkileyebilir, hatta kişilik özelliklerimizi ve geleceğimizi belirleyebilir mi? Açık Bilim (www.acikbilim.com) si...
Nov 10, 2015•28 min•Ep. 141
Freud'un "lapsus" savı
Açık Bilinç'te kısa bir seçim değerlendirmesinin ardından Freud'un "lapsus" savından söz edeceğiz. "Lapsus", konuşur veya yazarken yaptığımız kimi tür yanlışlar, Freud'a göre basit mekanik hatalar değil, gizli isteklerimizin dışa vurumudur. Freud, "lapsus" konusundaki savını zengin psikolojik örneklerle "Günlük Yaşamın Psikopatolojisi" kitabında anlatır. Kimi dil veya kalem sürçmeleri Freud'a göre bastırılmış bilinçdışı süreçlerin kendini ifade etmesini sağlar, insan ruhuna bir pencere açar. Hat...
Nov 03, 2015•28 min•Ep. 140
Seçmen karar ve davranışını etkileyen unsurlar
Açık Bilinç'te seçmen karar ve davranışını etkileyen unsurlar üzerinde duracağız. Seçmen psikolojisinde, seçime katılımı arttıran ya da azaltan, statükoyu koruyan ya da değişimi tetikleyen temel faktörler neler olabilir? Programda, seçmen motivasyonu konusunda Ipsos MORI şirketinin Britanya'da yaptığı yeni bir çalışmaya da değineceğiz. http://valuesandframes.org/growing-the-electorate Bu çerçevede, yakın tarihteki anket şirketlerinin öngöremediği sürprizli seçim sonuçlarından ve bunun olası nede...
Oct 27, 2015•31 min•Ep. 139
Dünyada ve Türkiye'de fütürizm
Açık Bilinç'te, ülkemizdeki Fütürist hareketin önde gelen isimlerinden Ufuk Tarhan (@futuristufuk) ile dünyada ve Türkiye'de Fütürizm'i konuşuyoruz. Fütürizm (Gelecekçilik) hareketi ilk 1909'da Gazzetta dell'Emilia'da yayımlanan bir manifestoyla adını duyurmuştu. İtalyan şair Marinetti'nin önderliğinde başlayan ve 2. Dünya Savaşı sırasında faşizan safta yer alan Fütürizm hareketi son yüz yıl boyunca dönüşümler geçirerek sürdü. Türkiye'de Fütüristler Derneği 2005'den bu yana "Sürdürülebilir Bir G...
Oct 20, 2015•28 min•Ep. 138
For the best experience, listen in Metacast app for iOS or Android
Open in Metacast