FOUT

Rick Blom, Tijmen Dokter / Corti Media•art19.com

In het tweede seizoen van FOUT gaat historicus Rick Blom met afwisselend Anne Marthe van der Bles en Inez Schelfhout van ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum in gesprek met nabestaanden van ‘foute’ Nederlanders. Welke impact heeft de openbaarmaking op hen?

Dit seizoen is het vervolg op een serie gesprekken die Rick Blom en historicus Tijmen Dokter voerden met kinderen van Nederlanders die aan de zijde van de bezetter stonden. Hun ouders waren lid van de NSB, de SS of stelden zich op een andere manier in dienst van de Duitsers. Waarom maakten hun ouders die keuze? En hoe verhielden zij zich daar als kind toe?

Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie op petjeaf.com/fout en help ons met het maken van nieuwe afleveringen en het delen van deze bijzondere verhalen.

Over de makers:

Rick Blom (1965) is journalist en historicus. Hij schreef onder meer het boek ‘Vader zat bij de SS, gesprekken met kinderen van Nederlandse SS’ers’. De Engelstalige editie van zijn boek ‘Champagne in Sarajevo, Meelsoep aan de Marne’ behaalde zilver bij de toonaangevende Britse Military History Awards en brons bij de Amerikaanse Foreword Indies Book of the Year Award.

Anne Marthe van der Bles (1989) is sociaal psycholoog en beleidsonderzoeker/-adviseur bij ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum. Zij heeft onder andere onderzoek gedaan naar de doorwerking van een familiegeschiedenis van collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog op kinderen en kleinkinderen van (vermeende) collaborateurs.

Inez Schelfhout (1984) is Klinisch psycholoog en Psychotherapeut bij ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum, gespecialiseerd in intergenerationeel trauma en zorg voor oorlogsgetroffenen. Naast haar werk als behandelaar, werkt ze aan het vergroten van de kennisontwikkeling en het bewustzijn in de samenleving rondom intergenerationele doorwerking van trauma na oorlog.

Tijmen Dokter (1993) is theatermaker en publiekshistoricus. De Tweede Wereldoorlog is zijn grote fascinatie. Tijmen maakte de podcast 'Radio Oranje' waarin de hele oorlog maand voor maand wordt besproken, en met zijn solovoorstelling 'Mijn Strijd' stond hij in de finale van het Groninger Studenten Cabaret Festival.

Heeft u behoefte om te praten over de geschiedenis van uw familie en wat dat met u doet? U kunt laagdrempelig contact opnemen met het Contactpunt Naoorlogse Generaties via 088 330 51 50 (op werkdagen tussen 9.00-12.00 uur) of via [email protected].

Of bezoek een van de bijeenkomsten die ARQ samen met Oorlog voor de Rechter gedurende 2025 organiseert. Kijk voor een actueel overzicht op: https://arq.org/projecten/doorwerking-van-collaboratie.

Follow on

Podcasts are better in Metacast mobile app

Don't just listen to podcasts. Learn from them with transcripts, summaries, and chapters for every episode. Skim, search, and bookmark insights. Learn more

Episodes

#24: “Ik zie veel parallellen met het heden” (Sheila)

Net voor haar overlijden omschrijft de moeder van Sheila in een paar zinnen het oorlogsverleden van haar ouders. De A4’tjes leest Sheila pas na het overlijden van haar moeder en wakkeren een zoektocht naar het verleden aan. Haar opa was actief lid van de NSB en werkte als penningmeester en adjudant van de districtleider van Zuid-Holland. Haar oma werkte mee aan de boekhouding van gestolen Joodse goederen. In deze (voorlopig) laatste aflevering van Fout vertelt Sheila over haar zoektocht, en over...

Apr 05, 2025•1 hr 2 min

#23: "De oorlog was er altijd in mijn familie" (Miloe)

Als Miloe na een familieopstelling besluit de geschiedenis van haar familie te achterhalen, stuit ze op een verhaal vol grijstinten. Waar haar ene opa actief in het verzet zat, adviseerde haar overgrootvader NSB-voorman Mussert en was hij medeverantwoordelijk voor de oprichting van de Nederlandse Kultuurkamer. Dat laatste verhaal intrigeerde Miloe zoveel dat ze besloot het verhaal op te schrijven. Het boek ‘Daar praten wij niet over” is hier te koop. Rick Blom (1965) is journalist en historicus....

Mar 29, 2025•50 min

#22: “Ik stak mijn vinger op en zei: dat boek hebben wij thuis!” (Renate)

De vader van Renate was lid van de NSB, en binnen het gezin was dat altijd een geheim. Als kind merkt ze wel dat ze wordt buitengesloten, maar ze kan niet plaatsen waar dat door komt. Pas als ze op haar vijftigste in therapie gaat, besluit ze de oorlogsarchieven in te duiken. Daar vindt ze bewijs dat laat zien dat haar vader actief was bij de NSB. En recent vond ze, tot haar verbazing, ook een dossier van haar moeder. Rick Blom (1965) is journalist en historicus. Hij schreef onder meer het boek ...

Mar 22, 2025•48 min

#21: “Hoe kan je je eigen leed nou vergelijken met dat van Anne Frank?” (Annelies)

De opa van Annelies was een actieve NSB’er, die aangesloten was bij de Landwacht en de Weerbaarheidsafdeling. Haar moeder was 15 toen de oorlog begon en sloot zich aan bij de Jeugdstorm, de jongerenbeweging van de NSB. Hoewel het verleden nooit een geheim was, heeft het oorlogstrauma generaties lang doorgewerkt, tot de dag van vandaag. Rick Blom (1965) is journalist en historicus. Hij schreef onder meer het boek ‘Vader zat bij de SS, gesprekken met kinderen van Nederlandse SS’ers’. De Engelstali...

Mar 15, 2025•45 min

#20: “Ik schrok me kapot: daar hing een poster met de naam van mijn opa.” (Lenie)

Lenie’s opa was NSB’er. In haar zoektocht naar zijn verhaal leerde ze veel nieuwe dingen over hem. Maar toen ze uit nieuwsgierigheid ook de naam van haar moeder intikte in de oorlogsarchieven, vond ze tot haar grote verbazing ook van haar een dossier. Thuis werd nooit gesproken over haar verleden. Lenie werd van een “non-assertief meisje” tot de spreekbuis van Stichting Werkgroep Herkenning. Het boek ‘Versteende Stilte’ is hier te koop. Rick Blom (1965) is journalist en historicus. Hij schreef o...

Mar 08, 2025•41 min

#19: “Ik besloot op mijn dertiende: Dit is een geheim.” (Jan)

In de linnenkast vond Jan een fotoboek. Hij zag foto’s van zijn moeder tussen Duitse officieren met hakenkruizen. Op dat moment besloot hij: ‘Dit is een geheim’. Het verhaal van zijn vader, die tijdens de oorlog aan de Birmaspoorlijn werkte, mocht er altijd zijn. Maar dat van zijn moeder bleef decennialang geheim. Jaren later heeft Jan zijn manier gevonden om toch te delen over dat familiegeheim. Het boek ‘Mag ik dat wel vertellen?’ is hier te koop. Vind je dit een interessante podcast? Doe dan ...

Mar 01, 2025•51 min

#18: “Als kind zocht ik naar het gelijk van Hitler.” (Frits)

Frits’ vader sloot zich aan het begin van de bezetting aan bij de NSB. Hij was onder andere landwachter en deed mee aan huiszoekingen naar verborgen radio’s. Ook de moeder van Frits hing het nationaalsocialistisch gedachtegoed aan. Als jongen van 10 ging Frits op zoek naar het gelijk van Hitler, ‘omdat mijn ouders dan geen fout hadden gemaakt’. Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie op petjeaf.com/fout en help ons met het maken van nieuwe afleveringen en het delen van deze bij...

Feb 22, 2025•49 min

#17: “In de familie hebben we mijn moeder nooit als fout gezien.” (Nina)

De moeder van Nina werkte tijdens de oorlog als stenotypist bij de Wachabteilung in Zeist. Daar werd ze verliefd op een Duitse officier. Op haar vijftiende leert Nina van dit oorlogsverleden wanneer ze de geboorteakte van haar zus in een nachtkastje vindt. De keuzes van haar moeder noemt ze dom en naïef, maar ze heeft haar moeder nooit als fout gezien. Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie op petjeaf.com/fout en help ons met het maken van nieuwe afleveringen en het delen van ...

Feb 15, 2025•56 min

#16: “Mijn opa werd beschreven als de minste van de bewakers.” (Jacob)

De opa van Jacob was kampbewaker in Kamp Erika, een strafkamp in de Overijsselse bossen. Daar liet hij zich gelden, leest Jacob in getuigenissen in het Nationaal Archief. Jacob vraagt zich af hoe hij zich tot dit familieverleden moet verhouden, zeker gezien een deel van de familie nog altijd zwijgt. Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie op petjeaf.com/fout en help ons met het maken van nieuwe afleveringen en het delen van deze bijzondere verhalen. Over de makers: Rick Blom (1...

Feb 08, 2025•53 min

#15: “Mijn vader zag zijn dwaling in, dat vind ik heel dapper.” (Huub)

Huubs vader werd verliefd op de dochter van een NSB’er. Zo werd hij zelf ook lid van de partij. Toen Huub over dit verleden leerde, zakte de grond onder zijn voeten vandaan. Later leert hij dat zijn vader het lidmaatschap na een jaar opzegde en zich aansloot bij het verzet. Tegen mede-nazaten van Nederlanders die collaboreerden, zegt hij: ‘Trek het je niet aan.’ De aflevering van Verborgen verleden met Huub Stapel is hier te bekijken: https://npo.nl/start/serie/verborgen-verleden/seizoen-15/huub...

Feb 01, 2025•45 min

#14: “De oorlog was de mooiste tijd van mijn vaders leven.” (Rinke)

Rinkes vader was overtuigd nazi. Hij was onder andere kampbewaarder in Kamp Westerbork. Op zijn dertiende leerde Rinke over dit oorlogsverleden. Hij kreeg de waarschuwing: als je dit ooit iemand vertelt, pakken ze ons hele gezin. Rinke is wel gaan delen, onder andere op scholen, ‘om toch iets positiefs te doen met dat hele nare’. Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie op petjeaf.com/fout en help ons met het maken van nieuwe afleveringen en het delen van deze bijzondere verhale...

Jan 25, 2025•1 hr 3 min

#13: “Mijn moeder zou doodsbenauwd zijn voor de openbaarmaking.” (Jantje)

De opa van Jantje was lid van de NSB. Tijdens de oorlog ging hij in Duitse krijgsdienst en werd lid van de Landstorm Nederland, een divisie van de Waffen-SS. Jantjes moeder, een tiener tijdens de oorlog, was getraumatiseerd door de oorlog. Ook als kleinkind voelt Jantje zich kwetsbaar om over het familieverleden te praten. Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie op petjeaf.com/fout en help ons met het maken van nieuwe afleveringen en het delen van deze bijzondere verhalen. Over...

Jan 18, 2025•53 min

#12: “Mijn Duitse grootvader ging van verkrachter naar geliefde van mijn oma.” (Michael)

Michaels vader was een kind van een Duitse soldaat. In 1941 werd hij geboren in een zogenoemde Lebensborn kliniek. Tot haar dood hield Michaels oma vol dat ze door een Duitser was verkracht, maar Michael kwam erachter dat ze een relatie hadden. Hij ging op zoek naar zijn Duitse opa. Een zoektocht die voor Michael nooit af is. Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie op petjeaf.com/fout en help ons met het maken van nieuwe afleveringen en het delen van deze bijzondere verhalen. O...

Jan 11, 2025•1 hr 3 min

#11: “Ik kreeg een fixatie op de vraag: hebben ze Joden verraden?” (Marieke)

Op de begrafenis van haar moeder wordt Marieke geconfronteerd met het foute verleden van haar grootouders. Haar opa wimpelt het af, maar wanneer hij jaren later in een delier Duitse marsliederen zingt, denkt Marieke: er moet meer zijn. In het Nationaal Archief vindt ze 47 dossiers van 20 foute voorouders. Herinneringen aan haar grootouders raken bezoedeld, maar de zoektocht leert haar ook veel over haar moeder én zichzelf. Mariekes documentaire Het Verzwijgen is hier te bekijken. Vind je dit een...

Jan 04, 2025•55 min

#10: Het grootste oorlogsarchief van Nederland wordt openbaar

Vanaf 2025 worden de dossiers openbaar van meer dan vierhonderdduizend Nederlanders die na de Tweede Wereldoorlog verdacht werden van collaboratie. Ruim een kwart daarvan kreeg daadwerkelijk een straf. Het is een archief vol pijnlijke oorlogsverhalen, die vaak zijn verzwegen. Maar straks zijn die verhalen van iedereen. Rick Blom is terug met een nieuw seizoen van FOUT, over de vraag: welke impact heeft de openbaarmaking op nabestaanden? Samen met klinisch psycholoog Inez Schelfhout en Anne Marth...

Dec 28, 2024•29 min

FOUT

Vanaf 2025 zijn de dossiers openbaar van meer dan vierhonderdduizend Nederlanders die na de Tweede Wereldoorlog verdacht werden van collaboratie. Ruim een kwart daarvan kreeg een straf opgelegd. Het is een archief vol pijnlijke oorlogsverhalen die vaak uit schaamte diep zijn weggestopt. En nu zijn die verhalen van iedereen. In het tweede seizoen van FOUT gaat historicus Rick Blom met afwisselend Anne Marthe van der Bles en Inez Schelfhout van ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum in gesprek met nab...

Dec 26, 2024•2 min

#9: ''Ik kon met evenveel blindheid de andere kant op gaan.'' (Jeroen)

De vader van Jeroen was in de oorlog leider van het Studentenfront van de NSB. Hij had een actieve bijdrage in de ‘arisering’ van de universiteit en sprak op landelijke bijeenkomsten. Jeroen was woedend toen hij pas op 18-jarige leeftijd achter het foute verleden van zijn vader kwam. Hij zette zich diametraal af tegen dit gedachtegoed en begaf zich in de wereld van de krakers en hippies. Nu is Jeroen voorzichter van Stichting Werkgroep Herkenning. Hij schreef een brief van 16 kantjes aan zijn va...

May 04, 2024•55 min

#8: “Mijn vader achtervolgde Joden op zijn vrije dag.” (Tanja)

De vader van Tanja werkte samen met de Sicherheitsdienst voor wie hij Joden opspoorde en liet ophalen. Tanja zelf werd geboren achter het prikkeldraad van kamp Vught, waar haar moeder destijds gedetineerd was. De Tweede Wereldoorlog maakte bij haar geboorte al onderdeel uit van haar leven. Tanja geeft nu gastlessen over de oorlog. Hoe heeft de geschiedenis haar leven beïnvloed, en welke boodschap geeft zij door aan de volgende generatie? Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie ...

Apr 27, 2024•1 hr 1 min

#7: “Je wordt niet onschuldig geboren, je krijgt geschiedenis mee.” (Herman)

De opa van Herman was predikant en hij vond dat de Duitse bezetting de wil van God was. De vader van Herman ging bij de NSB en zijn moeder had in Amersfoort vaak Duitse militairen over de vloer. De hele buurt wist van ‘die foute familie’. Na de oorlog werd het hele gezin staatloos verklaard. Er werd nooit meer over de oorlog gepraat. Wat doet het met je als mens als je opgroeit in een zwijgcultuur? Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie op petjeaf.com/fout en help ons met het ...

Apr 20, 2024•40 min

#6: “Wie wilde in die tijd nou een NSB-kind hebben?” (Cuny)

De ouders van Cuny werden na de oorlog gearresteerd en geïnterneerd omdat ze lid waren van de NSB. Cuny en haar zes broers en zussen bleven achter. Het gezin werd uit elkaar gerukt en ondergebracht bij pleeggezinnen, tot de ouders van Cuny weer vrijkwamen. Cuny kampt met een verleden vol vraagtekens. Zij weet van tweeëneenhalf jaar van haar leven niet eens waar ze is ondergebracht. Hoe was het voor haar om jaren later weer met haar gezin herenigd te worden? En wat doet zo’n gefragmenteerd verled...

Apr 13, 2024•57 min

#5: “Ik ging in een Duits jurkje naar school.” (Stéphanie)

Stéphanie werd Duitser dan Duits opgevoed. Haar vader was lid bij de NSB en de SS, maar zij wist niet van het oorlogsverleden van haar ouders. Pas na het overlijden van haar moeder, trof Stéphanie een foto aan van een interneringskamp. En op die foto herkende zij haar vader. Stéphanie heeft zich altijd verzet tegen de racistische doctrine van haar ouders. Ze vraagt zich nog steeds af: wat van mijn ouders zit ook in mij? Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie op petjeaf.com/fou...

Apr 06, 2024•56 min

#4: “Mijn ouders hadden nooit kinderen moeten krijgen.” (Sanne)

De vader van Sanne zette zich op alle mogelijke manieren in voor de NSB. Hij was een man van de regels en voelde zich daar helemaal thuis. Toen Sanne dit ontdekte, veranderde haar hele zelfbeeld. Ze werd opgevoed met het idee dat ze Joods was, maar dit bleek een leugen van haar moeder. Sanne had altijd een slechte band met haar ouders. Zij hadden het niet in zich om van hun kinderen te houden. Hoe sta je in het leven als je je nooit hebt leren hechten aan mensen? En wat geef je dan door aan je e...

Mar 30, 2024•55 min

#3: “Ik ben altijd nog bang dat wij gestraft worden.” (Marike)

Marike kwam pas op 24-jarige leeftijd achter het oorlogsverleden van haar ouders. De vader van Marike was lid van de NSB en de Waffen-SS en, zo ontdekte zij later in archieven, ook haar moeder bleek een fout oorlogsverleden te hebben Wat volgde was een periode van schuld, angst en schaamte. Marike had altijd een goede band met haar vader. Hoe kon hij zo geweest zijn? Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie op petjeaf.com/fout en help ons met het maken van nieuwe afleveringen en...

Mar 23, 2024•57 min

#2: “Wat is er fout aan verliefd worden? Dat kon ook op een Duitse militair.” (Monika)

Monika werd geboren in Duitsland. Haar moeder was verliefd op een Duitse soldaat. Toen haar vader vlak na de oorlog overleed, hertrouwde Monika's moeder met een Nederlander. Monika ontdekte jaren later pas haar dubbele nationaliteit. In haar jeugd werd Monika meermaals voor ‘moffenkind’ uitgemaakt. En tot op de dag van vandaag laat haar verleden haar niet los. Haar verhaal roept de vraag op: Is het fout om als Nederlandse vrouw verliefd te worden op een Duitse bezetter? Vind je dit een interessa...

Mar 16, 2024•57 min

#1: "Het zit in mijn lijf, dat gevoel van fout zijn is niet uit te leggen." (Maarten)

Als een van de eerste leden van de NSB, klom de vader van Maarten op tot Opperhopman en vertrouweling van NSB-leider Anton Mussert. Dit tekende Maarten voor het leven. Jarenlang worstelde hij met de vraag: ben ik ook fout, omdat mijn vader dat was? Vind je dit een interessante podcast? Doe dan een donatie op petjeaf.com/fout en help ons met het maken van nieuwe afleveringen en het delen van deze bijzondere verhalen. Over de makers: Rick Blom (1965) is journalist en historicus. Hij schreef onder ...

Mar 09, 2024•1 hr 1 min

For the best experience, listen in Metacast app for iOS or Android

Open in Metacast